Propaganda: Eward Bernays i Harold Lasswell

Propaganda: Eward Bernays i Harold Lasswell

 

   

 

Edward Bernays (22 listopada 1891 r. – 9 marca 1995 r.) był austriacko-amerykańskim pionierem w dziedzinie public relations i propagandy, nazwany w swoim nekrologu „ojcem public relations”. Edward Bernays został nazwany jednym ze 100 najbardziej wpływowych Amerykanów XX wieku przez magazyn Life. Larry Tye napisał o nim pełną biografię zatytułowaną The Father of Spin (1999), a w 2002 roku nakręcono o nim film dokumentalny dla BBC przez Adama Curtisa zatytułowany The Century of the Self.

 

Jego najbardziej znane kampanie obejmują starania z 1929 roku dotyczące promowania palenia papierosów przez kobiety, poprzez wkręcanie kobiet w to, że papierosy to feministyczne „Pochodnie Wolności” oraz jego pracę dla United Fruit Company związaną z obaleniem rządu Gwatemali w 1954 roku. Pracował dla kilkudziesięciu dużych amerykańskich korporacji w tym Procter & Gamble i General Electric, a także dla instytucji rządowych, polityków i organizacji non-profit.

 

 

Spośród wielu książek, Crystallizing Public Opinion [Krystalizowanie opinii publicznej] (1923) i Propaganda (1928) zwróciły szczególną uwagę jako wczesne wysiłki na rzecz zdefiniowania i teoretycznego obszaru dla public relations. Powołując się na dzieła takich pisarzy, jak Gustawa Le Bon, Wilfreda Trottera, Waltera Lippmanna i własnego wuja Zygmunta Freuda, opisał masy jako irracjonalne i podlegające instynktowi stadnemu – i nakreślił, w jaki sposób wykwalifikowani praktycy mogliby wykorzystać psychologię tłumu i psychoanalizę do kontrolowania ich w pożądany sposób.

Propaganda: Eward Bernays i Harold Lasswell

 

Edward Barneys napisał w swojej książce Propaganda (1928):

 

Rozdział 1: Organizowanie chaosu:

 

„Świadoma i inteligentna manipulacja zorganizowanych przyzwyczajeń i przekonań mas jest ważnym elementem demokratycznego społeczeństwa. Ci którzy manipulują niewidzialnym mechanizmem społecznym, tworzą niewidzialny rząd, który jest prawdziwą siłą rządzącą naszego kraju.

 Jesteśmy rządzeni, nasz rozum jest kształtowany, nasze gusta i guściki kreowane, nasze idee są w większości sugerowane głównie przez ludzi o których nigdy nie słyszeliśmy. Jest to logiczny wynik sposobu organizacji naszego demokratycznego społeczeństwa.

Ogromna liczba ludzi musi współpracować w ten sposób, aby żyć razem jako sprawnie funkcjonujące społeczeństwo.

Pozostaje faktem, że w prawie każdym przypadku naszego życiowego postępowania, czy to w sferze polityki, czy biznesu w naszym postępowaniu społecznym czy etycznym myśleniu, jesteśmy zdominowani przez stosunkowo niewielką liczbę osób – drobny ułamek naszych stu dwudziestu milionów – którzy rozumieją procesy mentalne i wzorce społeczne mas. To oni pociągają za sznurki, które kontrolują [zbiorowy] umysł publiczny, wykorzystują stare siły społeczne i opracowują nowe sposoby wiązania i kierowania światem.”

„W miarę jak cywilizacja staje się coraz bardziej złożona, a także jak coraz częściej wykazano potrzebę niewidzialnego rządu, opracowano i rozwinięto środki techniczne, dzięki którym można sterować opinią publiczną.”

 

Rozdział 2: Nowa propaganda:

 „Wszystko, co ma znaczenie społeczne, dzieje się dzisiaj, czy to w polityce, finansach, produkcji, rolnictwie, działalności charytatywnej, edukacji czy na innych polach, należy to robić przy wsparciu propagandy. Propaganda jest ramieniem wykonawczym niewidzialnego rządu.”

„Ta praktyka tworzenia okoliczności i tworzenia obrazów w umysłach milionów osób jest bardzo powszechna. Bez tego nie da się przeprowadzić praktycznie żadnego ważnego przedsięwzięcia, bez względu na to, czy chodzi o budowę katedry, wyposażenie uniwersytetu, reklamy ruchomego obrazu [film], wprowadzenia dużej emisji obligacji czy wyboru prezydenta. Czasami wpływ na społeczeństwo jest wywoływany przez profesjonalnego propagandystę, a czasem przez amatora wyznaczonego do pracy.

Ważnym jest aby praktyka ta była uniwersalna i ciągła; i w zasadzie publiczny umysł sumuje się z każdego pojedynczego elementu tak samo, jak pułk wojskowy składa się z ciał swoich żołnierzy.”

Rozdział 6: Propaganda i przywództwo polityczne:

 „Nasza musi być demokracją przywódczą zarządzaną przez inteligentną mniejszość, która wie, jak sterować i kierować masami. Czy jest to rządzenie za pomocą propagandy? Jeśli wolisz to nazywaj to rządzeniem poprzez edukowanie. Ale edukowanie w akademickim tego słowa znaczeniu nie jest wystarczające. Musi to być oświecona specjalistyczna propaganda poprzez tworzenie okoliczności, poprzez zauważanie ważnych wydarzeń i udramatyzowanie ważnych kwestii. W ten sposób mąż stanu przyszłości, będzie mógł skupić uwagę opinii publicznej na kluczowych punktach polityki i zgrupować ogromną, różnorodną masę wyborców w celu jasnego zrozumienia i inteligentnego działania.”

 

Do tej pory propaganda była szanowaną akademicką nauką społeczną i polityczną. Założycielem tak zwanej komunikacji i akademickich nauk politycznych jest Harold Lasswell.

Harold Dwight Lasswell (13 lutego 1902 r. – 18 grudnia 1978 r.) był czołowym amerykańskim politologiem i teoretykiem komunikacji. Był doktorantem na Uniwersytecie Chicagowskim i profesorem prawa na Uniwersytecie Yale. Pełnił funkcję prezesa w Amerykańskim Stowarzyszeniu Nauk Politycznych [American Political Science Association – APSA], Amerykańskiego Towarzystwa Prawa Międzynarodowego i Światowej Akademii Sztuki i Nauki (WAAS).

Praca Lasswella była ważna w rozwoju behawioryzmu po II wojnie światowej. Jego definicja propagandy była również postrzegana jako ważny postęp w zrozumieniu celu propagandy. Badania Lasswella dotyczące propagandy zaowocowały przełomem w tej dziedzinie, który poszerzył obecne poglądy na środki i ustalone cele, które można osiągnąć poprzez propagandę, obejmując nie tylko zmianę opinii, ale także zmianę działań. Przyczynił się do definicji podanej przez Instytut Analizy Propagandy:

„Propaganda to wyrażanie opinii lub działań przeprowadzanych umyślnie przez osoby lub grupy w celu wpłynięcia na opinie lub działania innych osób lub grup dla określonych celów poprzez manipulacje psychologiczne.”

Lasswell został uznany za założyciela dziedziny psychologii politycznej i był człowiekiem który łączył koncepcję psychologii z naukami politycznymi.

W 1937 roku, uznany za jednego z wiodących amerykańskich naukowców politycznych, Lasswell napisał w Encyclopedia of Social Sciences, tom. 12, Propaganda:

Str. 523:

„Pisarze wojskowi byli jednymi z pierwszych, którzy przekonali się, jak bardzo przemieszczenie kultów zwykłego posłuszeństwa przez demokratyczną asertywność skomplikowało problem prowadzenia skoordynowanych działań. Wojna osiągnęła fazę wymagającą współpracy całej ludności w działaniach wojskowych, produkcji amunicji i usługach zaopatrzeniowych. Gdy starsze sentymenty ustąpiły miejsca nacjonalizmowi, rozprzestrzenianie się szkolnictwa spotęgowało prestiż bohaterów narodowych, legend, cnót i emblematów kosztem lokalnych symboli. Nie uwolniło to mas od ignorancji i przesądów, ale zmieniło naturę obu i zmusiło do opracowania zupełnie nowej techniki kontroli, głównie poprzez propagandę.

 Od czasu [I]wojny światowej przyspieszone zmiany społeczne podsycały nowe zakłopotania, zdezintegrowały stare lojalności i rozpowszechniały nową samo wolę. Zwyczajne automatyczne i uświęcone historycznie sposoby radzenia sobie z dostosowaniami społecznymi stały się przestarzałe ze względu na zmiany technologii i dziwne nowe warunki kontaktów międzyludzkich. Programy rywalizujących liderów, należycie uświęcone przez teokratyczne lub arystokratyczne powiązania, są ze sobą sprzeczne. Kiedy upadają władcy, zwykli ludzie usamodzielniają się. Równolegle z zanikaniem starych lojalności skala działań zbiorowych poszerzyła się. Gdy pojawiają się nowe propozycje działań zmierzających do rywalizacji o moralne i fizyczne wsparcie mas, propaganda zyskuje na znaczeniu jako jeden ze środków masowej mobilizacji, który jest tańszy niż przemoc, przekupstwo lub inne możliwe techniki kontroli.”

 

Str. 526:

 

 „Propaganda na pewno pozostanie; współczesny świat jest od niej szczególnie zależny w odniesieniu do koordynacji zatomizowanych komponentów w czasach kryzysu i prowadzenia „normalnych” operacji na dużą skalę.”

 

Str. 527:

„Ten stosunek do ludzi jako masy nie opiera się na żadnym demokratycznym dogmacie, że ludzie są najlepszymi sędziami swoich interesów. Współczesny propagandysta, podobnie jak współczesny psycholog, zdaje sobie sprawę z tego, że ludzie często są kiepskimi sędziami w odniesieniu do własnych interesów… W odniesieniu do tych dostosowań, które wymagają akcji na szeroką skalę, propagandysta ma za zadanie wymyślić symbole dla celów, które pełnią podwójną funkcję ułatwiania adopcji i adaptacji.

Wymaga to pielęgnowania wrażliwości na koncentracje tych motywów, które są niejawne/dorozumiane i dostępne do szybkiej mobilizacji, gdy zostanie użyty odpowiedni symbol.”

Klasa rządząca uznała, że ​​kraj staje się coraz bardziej zdemokratyzowany i przestaje to być już prywatny męski klub. Doszli do wniosku, że polityka musi stać się wojną polityczną, stosując mechanizmy propagandy, które tak świetnie działały podczas pierwszej wojny światowej, do kontrolowania ludzkich myśli.

Do 1947 roku walka o kontrolę nad umysłami Amerykanów została prawie wygrana. Sprzeciw wobec propagandy demokratycznej ze względów etycznych prawie całkowicie zniknął do tego czasu. Jednym z powodów tego milczenia było to, że do 1947 roku duża liczba naukowców i wydziałów uniwersyteckich aktywnie zaangażowała się w promowanie praktyk inżynierii zgody – głównie dlatego, że pracowali w imieniu korporacji.

W 1947 roku Edward Bernays napisał artykuł opublikowany w Annals of American Academy of Political and Social Science zatytułowany The Engineering of Consent [Inżynieria Zgody]:

Str. 114

 

 „Wyrażenie [Inżynieria Zgody] oznacza po prostu zastosowanie podejścia inżynieryjnego – to znaczy działania opartego wyłącznie na gruntownej znajomości sytuacji oraz zastosowaniu zasad naukowych i sprawdzonych praktyk w celu nakłonienia ludzi do wspierania pomysłów i programów.

Inżynieria zgody jest istotą procesu demokratycznego, swobodą do nakłaniania i sugestii.

Przeciętny amerykański dorosły ma za sobą tylko sześć lat nauki. W obliczu nagłych kryzysów i decyzji, lider często nie może czekać, aż ludzie dojdą nawet do ogólnego zrozumienia. W niektórych przypadkach przywódcy demokratyczni muszą brać udział w kierowaniu społeczeństwem poprzez inżynierię zgody na rzecz konstruktywnie społecznych celów i wartości.”

W 1949 roku wiodący magazyn biznesowy, Fortune Magazine, opublikował na str. 69 majowego wydania:

 „Wyobrażenie sobie prawdziwej demokracji bez nauki perswazji jest tak samo niemożliwe, jak wyobrażenie sobie państwa totalitarnego bez przymusu.”

Do czasu drugiej wojny światowej mamy jasny obraz ważnej roli „odpowiedzialnych ludzi” w demokracji. Ci „odpowiedzialni ludzie” prowadzą masową mobilizację w sposób, który, jak zauważył Lasswell, jest tańszy niż przemoc lub przekupstwo i znacznie lepiej pasuje do wizerunku demokracji.

Źródło: Propaganda: Eward Bernays and Harold Lasswell

 

Cytaty o propagandzie

 

„Systemy dyktatorskie zmuszają do konformizmu groźbą i terrorem; kraje demokratyczne – perswazją i propagandą.” – Erich Fromm

„Perswazja z definicji jest subtelna. Najlepszy PR wygląda jak wiadomości.
Nigdy nie wiadomo, kiedy agencja PR działa skutecznie; po prostu zauważysz, że twoje poglądy powoli się zmieniają.” – Kierownik PR; Toxic Waste is Good for You – John Stauber

„Dzienna ilość wypuszczanej propagandy i reklam… stała się ważną siłą w amerykańskim życiu. Prawie połowa treści najlepszych gazet pochodzi z publikacji reklamowych; prawie cała zawartość kiepskich gazet… jest bezpośrednio lub pośrednio produktem działów PR.” – Magazyn Fortune 1949

„Niedostarczenie świadków … doprowadzi do starań mediów o uzyskanie wywiadów we własnym zakresie, albo poza bramą, albo w lokalnej knajpie. Kontrola jest tutaj ważnym elementem.” – Harold Burson z Burson-Marsteller, największej na świecie firmy PR

„Nie byłoby czymś niemożliwym udowodnienie, przy dostatecznej liczbie powtórzeń i psychologicznej znajomości ludzi, że kwadrat jest w istocie kołem. Czym ostatecznie są kwadrat i koło? Są tylko słowami, a słowa można modelować, dopóty, dopóki nie zamaskują myśli.” – Joseph Goebbels

„Dobra propaganda nie potrzebuje kłamstwa, w rzeczy samej nie powinna kłamać. Nie ma powodu, by obawiać się prawdy. Błędem jest uważać, że ludzie nie mogą przyjąć prawdy. Mogą. Zasadniczą kwestią jest zaprezentowanie prawdy w taki sposób, aby ludzie byli w stanie ją zrozumieć. Kłamliwa propaganda dowodzi, że jest zła. Nie może być skuteczna na dłuższą metę. (…) Pewnego dnia kłamstwa zawalą się pod własnym ciężarem.” – Joseph Goebbels

 

Zobacz na: Sterowanie społeczne – pośrednie i bezpośrednie – Józef Kossecki
Musimy zaufać ekspertom? Eksperci i opinia publiczna.
Myślenie pojęciowe, a myślenie stereotypowe – Andrzej Wronka, Kazimierz Ajdukiewicz
Tak wygląda sterowanie umysłami… w imię demokracji
Prawda, Wolność i Zdrowie – dr Shiva Ayyadurai