Czego nie wiemy o szczepionce na COVID-19 [10 faktów naukowych]

Poniższe niewiadome zostały wypunktowanie w dokumencie ze spotkania Komitetu Doradczego ds. Szczepionek i Pokrewnych Produktów Biologicznych (VRBAC) z dnia 17 grudnia 2020. W tłumaczeniu fragmentów dokumentu poniżej mowa o szczepionce firmy Moderny, jednak wspomniane niewiadome dotyczą również szczepionki Pfizera.

 

Czego nie wiemy o szczepionce na COVID-19?

8.2 Nieznane korzyści / braki w danych

1. Czas trwania ochrony [przeciwciał]

Ponieważ analizy pośrednie i końcowe mają ograniczoną długość obserwacji, nie jest możliwa ocena trwałej skuteczności w okresie dłuższym niż 2 miesiące.

 

2. Skuteczność w niektórych populacjach o wysokim ryzyku ciężkiego przebiegu COVID-19

 

Chociaż odsetek uczestników z wysokim ryzykiem ciężkiego COVID-19 jest wystarczający do ogólnej oceny bezpieczeństwa w dostępnym okresie obserwacji, podgrupy niektórych grup, takich jak osoby z obniżoną odpornością (np. Osoby z HIV/AIDS), są zbyt małe do oceny wyników skuteczności.

 

3. Skuteczność u osób wcześniej zakażonych SARS-CoV-2

 

Ograniczone dane sugerują, że osoby z wcześniejszą infekcją SARS-CoV-2 mogą być narażone na ryzyko COVID-19 (tj. ponowna infekcja) i może mogą odnieść korzyści ze szczepienia. Jeśli chodzi o korzyści z zaszczepienia się mRNA-1273 wśród osób z wcześniejszym zakażeniem SARS-CoV2, uczestnicy ze znaną historią zakażenia SARS-CoV-2 zostali wykluczeni z badania fazy 3, a wśród badań był tylko jeden przypadek COVID-19 z pozytywnym statusem zakażenia SARS-COV-2 na początku badania. Dlatego badanie nie zostało zaprojektowane w celu oceny korzyści u osób z wcześniejszym zakażeniem SARS-CoV-2.

Nawet połowa testów na koronowirusa może być fałszywie pozytywna [Chiny]
Wyniki fałszywie pozytywne na COVID-19 – dr Andrew Kaufman
Dr Mike Yeadon: Jaki jest wskaźnik fałszywie dodatnich wyników? [17 wrzesień]

4. Skuteczność w populacjach pediatrycznych

 

Nie są dostępne dane dotyczące skuteczności od uczestników w wieku 17 lat i młodszych.

 

5. Przyszła skuteczność szczepionki pod wpływem cech pandemii, zmian w wirusie i/lub potencjalnych skutków koinfekcji

 

Nabór do badania i kontynuacja miały miejsce w okresie od 27 lipca 2020 roku do 21 listopada 2020 roku w ośrodkach w całych Stanach Zjednoczonych. Ewolucja charakterystyk pandemii, takich jak zwiększone współczynniki ataków, zwiększona ekspozycja subpopulacji, a także potencjalne zmiany w zakaźności wirusa, istotne antygenowo mutacje białka S i/lub efekt koinfekcji może potencjalnie ograniczać możliwość uogólniania wniosków dotyczących skuteczności w miarę upływu czasu. Ciągła ocena skuteczności szczepionki po wydaniu EUA [zezwolenie na stosowanie w sytuacjach awaryjnych] i/lub zatwierdzeniu będzie miała kluczowe znaczenie dla rozwiązania tych niepewności.

 

6. Skuteczność szczepionki przeciwko bezobjawowej infekcji

 

Dane dotyczące oceny wpływu szczepionki na zapobieganie bezobjawowej infekcji są ograniczone, Infekcja bezobjawowa mierzona jest poprzez wykrycie wirusa i/lub wykrycie przeciwciał przeciwko antygenom nie będącym szczepionką, które wskazywałyby raczej na infekcję niż odpowiedź immunologiczną wywołaną przez szczepionkę. Konieczne będą dodatkowe oceny, aby ocenić wpływ szczepionki na zapobieganie bezobjawowemu zakażeniu, w tym dane z badań klinicznych i stosowania szczepionki po wydaniu pozwolenia.

Badania kliniczne szczepionek na Covid-19 pokazują, że protokoły opracowane są tak, żeby zakończyły się sukcesem. – prof. William A. Haseltine
Jak skuteczna jest szczepionka na COVID-19?
Czy szczepionka na koronawirusa chroni bezobjawowo? [AstraZeneca]

7. Skuteczność szczepionki przeciwko długotrwałym skutkom choroby COVID-19

 

Choroba COVID-19 może mieć długotrwały wpływ na niektóre narządy i obecnie nie jest możliwe oszacowanie, czy szczepionka będzie miała wpływ na określone długoterminowe następstwa choroby COVID-19 u osób zakażonych pomimo szczepienia. Udowodniona wysoka skuteczność w zwalczaniu objawowego COVID-19 powinna przełożyć się na ogólne zapobieganie następstwom związanym z COVID-19 w zaszczepionych populacjach, chociaż jest możliwe, że infekcjom bezobjawowym nie można zapobiec tak skutecznie, jak zakażeniom objawowym i mogą one być związane z następstwami, które są albo wystąpią później albo nie zostaną niewykryte w czasie infekcji (np. zapalenie mięśnia sercowego). Konieczne będą dodatkowe oceny, aby ocenić wpływ szczepionki na zapobieganie długoterminowym skutkom COVID-19, w tym dane z badań klinicznych i stosowania szczepionki po wydaniu pozwolenia.

 

8. Skuteczność szczepionki przeciwko śmiertelności

 

Aby potwierdzić skuteczność szczepionki przeciwko śmiertelności, potrzebna byłaby większa liczba osób z wysokim ryzykiem COVID-19 i wyższymi wskaźnikami zachorowań. Jednakże wykazano również, że szczepionki inne niż COVID (np. grypa), które są skuteczne przeciwko chorobie, zapobiegają zgonom związanym z chorobą. Korzyści w zapobieganiu śmierci należy ocenić w dużych badaniach obserwacyjnych po uzyskaniu pozwolenia.

W GB, 9 październik 2020: Dane pokazują, że średni wiek zgonów na kowid wynosi 82,4 lata https://www.thesun.co.uk/news/12886370/average-age-covid-death-82-4-years-shield-vulnerable/

Oczekiwana długość życia mężczyzn wzrosła z 70,8 lat w latach 1980–1982 do 79,1 lat w latach 2012–2014, a kobiet z 76,8 do 82,8 lat w tym samym okresie. https://www.ons.gov.uk/peoplepopulationandcommunity/birthsdeathsandmarriages/lifeexpectancies/bulletins/nationallifetablesunitedkingdom/2015-09-23

[„Wyniki: Dane obejmowały 170 milionów epizodów opieki i 7,6 miliona zgonów. Ukończenie 65 lat wiąże się ze statystycznie i klinicznie istotnym wzrostem częstości szczepień przeciw grypie sezonowej. Jednak żadne dowody nie wskazywały, że szczepienie zmniejszyło liczbę hospitalizacji lub śmiertelność wśród osób starszych. Szacunki były na tyle precyzyjne, że wykluczyły wyniki wielu wcześniejszych badań.
Wniosek: Obecne strategie szczepień, w których priorytetowo traktuje się osoby starsze, mogą być mniej skuteczne, niż się uważa w zmniejszaniu poważnych przypadków zachorowań i śmiertelności w tej populacji, co sugeruje, że konieczne mogą być strategie uzupełniające.” – Ann Intern Med. 2020 Apr 7;172(7):445-452; The Effect of Influenza Vaccination for the Elderly on Hospitalization and Mortality: An Observational Study With a Regression Discontinuity Design https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32120383/

 

9. Skuteczność szczepionki przeciwko rozsiewaniu SARS-CoV-2

 

Dane potrzebne do oceny wpływu szczepionki na rozsiewanie SARS-CoV-2 są ograniczone, a dostępne dane są od osób zakażonych pomimo szczepienia. Udowodniona wysoka skuteczność przeciwko objawowemu COVID-19 może przełożyć się na ogólne zapobieganie przenoszeniu wirusa w populacjach o wystarczająco wysokim wskaźniku wyszczepienia, chociaż możliwym jest, że jeśli skuteczność przeciwko bezobjawowemu zakażeniu będzie niższa niż skuteczność w przypadku objawowego zakażenia, to bezobjawowe przypadki w połączeniu ze zmniejszonym noszeniem masek i dystansem społecznym może skutkować znaczną ciągłą transmisją/zarażaniem.

Konieczne będą dodatkowe oceny, w tym dane z badań klinicznych i stosowania szczepionki po wydaniu pozwolenia, aby ocenić wpływ szczepionki na zapobieganie wydalaniu i przenoszeniu [zarażaniu] wirusa, w szczególności u osób z bezobjawową infekcją.

Dlaczego maski na twarz nie działają: przegląd dr Johna Hardie dla dentystów [18 października 2016]
Maseczki nie działają: Przegląd literatury naukowej w kontekście zasadności polityki społecznej wobec COVID-19 – dr Denis Rancourt
Izolacja społeczna związana jest z wyższym ryzykiem śmierci

 

8.4 Nieznane zagrożenia / braki w danych

 

1. Działania niepożądane, które są bardzo rzadkie lub wymagają dłuższej obserwacji, aby zostały wykryte

 

Po wydaniu pozwolenia na szczepionkę, jej zastosowanie u dużej liczby osób może ujawnić dodatkowe, potencjalnie rzadsze i/lub poważniejsze niepożądane odczyny poszczepienne, które nie zostały wykryte w badanej populacji obejmującej około 30.000 uczestników w okresie obserwacji w tym czasie. Aktywny i pasywny nadzór bezpieczeństwa będzie kontynuowany w okresie po wydaniu pozwolenia w celu wykrycia nowych sygnałów dotyczących bezpieczeństwa.

 

2. Ciężkość choroby wzmocniona szczepionką

 

Dostępne dane nie wskazują na ryzyko poważniejszej ciężkości choroby wzmocnionej szczepionką i odwrotnie sugerują skuteczność przeciwko ciężkiej chorobie w dostępnym okresie obserwacji. Jednak ryzyko rozwoju choroby wywołanej szczepionką w czasie, potencjalnie związane ze zmniejszaniem się odporności, pozostaje nieznane i wymaga dalszej oceny w trwających badaniach klinicznych i badaniach obserwacyjnych, które można by przeprowadzić po uzyskaniu pozwolenia i/lub uzyskania zatwierdzenia [uzyskania licencji na stałe].

 

Żródło: Vaccines and Related Biological Products Advisory Committee Meeting, December 17, 2020