Covid-19: Jak dużo osób posiada istniejącą wcześniej odporność? – dr Peter Doshi

Covid-19: Jak dużo osób posiada istniejącą wcześniej odporność?

Źródło: BMJ 2020;370:m3563, Covid-19: Do many people have pre-existing immunity?

“Odpowiedź immunologiczna limfocytów T jest kluczowa dla kontroli infekcji wirusowych. limfocytów T jest kluczowa dla kontroli infekcji wirusowych. Dla scharakteryzowania odporności limfocytów T, ale także dla rozwoju szczepionek, identyfikacja dokładnych epitopów wirusowych przez limfocyty T ma fundamentalne znaczenie. W tej publikacji zidentyfikowaliśmy i scharakteryzowaliśmy wiele dominujących i subdominujących peptydów SARS-CoV-2 HLA klasy I i HLA-DR jako potencjalne epitopy limfocytów T u rekonwalescentów COVID-19 i osób nie narażonych na zakażenie. Peptydy specyficzne dla SARS-CoV-2 umożliwiły wykrycie poinfekcyjnej odporności limfocytów T, nawet u seronegatywnych rekonwalescentów. Peptydy reagujące krzyżowo z SARS-CoV-2 ujawniły wcześniej istniejące odpowiedzi limfocytów T u 81% nie narażonych osób i potwierdziły podobieństwo do koronawirusów przeziębienia, zapewniając funkcjonalną podstawę dla heterologicznej odporności w zakażeniu SARS-CoV-2. Różnorodność odpowiedzi limfocytów T na SARS-CoV-2 była związana z łagodnymi objawami COVID-19, dostarczając dowodów, że odporność wymaga rozpoznania wielu epitopów. Razem, zaproponowane epitopy limfocytów T na SARS-CoV-2 umożliwiają identyfikację heterologicznej i poinfekcyjnej odporności limfocytów T oraz ułatwiają rozwój środków diagnostycznych, zapobiegawczych i terapeutycznych dla COVID-19.” – Źródło: Nat Immunol. 2021 Jan;22(1):74-85; SARS-CoV-2-derived peptides define heterologous and COVID-19-induced T cell recognition https://www.nature.com/articles/s41590-020-00808-x

 

 

Covid-19: Jak dużo osób posiada istniejącą wcześniej odporność?

 

Wydawało się powszechnie znaną prawdą [medialną], że populacja ludzka nie posiada istniejącej wcześniej odporności na SARS-CoV-2, ale czy rzeczywiście tak jest? Peter Doshi sprawdza nowe badania dotyczące reakcji immunologicznych

Nawet na obszarach lokalnych, które doświadczyły największych wzrostów ilości nadmiernych zgonów podczas pandemii covid-19, badania serologiczne od momentu szczytu wskazują, że co najwyżej około jednej piątej osób ma przeciwciała przeciwko SARS-CoV-2: 23% w Nowym Jorku, 18% w Londynie, 11% w Madrycie.^[1,2,3] W ogólnej populacji te liczby są znacznie niższe, a wiele badań krajowych wykazuje je w liczbach jednocyfrowych.

Kiedy WHO zmieniła definicję pandemii? [czerwiec 2009]

Przy reakcjach w zakresie zdrowia publicznego na całym świecie, opartych na założeniu, że wirus wszedł do ludzkiej populacji, która nie miała istniejącej wcześniej, przed pandemią, odporności,^[4] dane z badań serologicznych doprowadzają wiele osób do wniosku, że wirus, jak ujął to Mike Ryan, szef do spraw wyjątkowych przy WHO, “ma przed sobą jeszcze długą drogę.”

Jednak szereg badań, dokumentujących obecność reaktywnych limfocytów T na SARS-CoV-2 u ludzi, którzy nie byli narażeni na kontakt z wirusem nasuwa pytania, jak nowy naprawdę jest ten pandemiczny wirus i jakie są tego konsekwencje.

Nie taki nowy koronawirus?

 

Co najmniej sześć badań wykazało reaktywność limfocytów T przeciwko SARS-CoV-2 u 20% do 50% osób, co do których nie ma wiedzy na temat kontaktu z wirusem.^{[5,6,7,8,9,10]}

W badaniach próbek krwi pobranych od dawców w USA pomiędzy 2015 i 2018 r., u 50% widoczne były różne formy reaktywności limfocytów T na SARS-CoV-2.^[5,11] Podobne badanie z użyciem próbek z Holandii wykazało reaktywność limfocytów T u dwóch na 10 osób, które nie były narażone na kontakt z wirusem.^[7]

W Niemczech reaktywne limfocyty T wykryto u jednej trzeciej zdrowych dawców seronegatywnych na SARS-CoV-2 (23 z 68). W Singapurze zespół analizował próbki pobrane u osób, które nie miały kontaktu ani historii osobistej związanej z SARS i covid-19; 12 z 26 próbek pobranych przed lipcem 2019 wykazało reaktywność na SARS-CoV-2, podobnie jak siedem z 11 u osób seronegatywnych na wirusa.^[8] Reaktywność odkryto również w Wielkiej Brytanii i Szwecji.^[6,9,10]

Mimo, że te badania są niewielkie i jeszcze nie dostarczają precyzyjnych szacunków dotyczących istniejących wcześniej reakcji immunologicznych na SARS-CoV-2, trudno je zlekceważyć, zwłaszcza że kilka z nich opublikowano w Cell and Nature. Alessandro Sette, immunolog z La Jolla Institute for Immunology w Kalifornii oraz autor kilku badań (ramka 1), powiedział BMJ, “W tej chwili istnieje kilka badań, które dostrzegają tę reaktywność na różnych kontynentach, w różnych laboratoriach. Będąc naukowcem wiesz, że to znak rozpoznawczy czegoś, co ma bardzo mocne podstawy.”

Ramka 1

Świńska grypa – déjà vu

Pod koniec 2009 r., kilka miesięcy po tym, jak Światowa Organizacja Zdrowia ogłosiła, że wirus “świńskiej grypy” H1N1 wywoła globalną pandemię, Alessandro Sette był członkiem zespołu pracującego nad wyjaśnieniem, dlaczego tak zwany “nowy” wirus wydawał się nie wywoływać cięższego przebiegu choroby niż grypa sezonowa.^[12]

Ich odpowiedzią był fakt istnienia wcześniejszych odpowiedzi immunologicznych w populacji osób dorosłych: limfocytów B, a w szczególności limfocytów T, które “znane są z obniżania nasilenia choroby.”^[12] Inne badania doprowadziły do tego samego wniosku: osoby z istniejącymi wcześniej reaktywnymi limfocytami T przechodziły lżejszą postać grypy H1N1.^[13,14] Co więcej, badania przeprowadzone podczas epidemii z 2009 roku przez Centrum Kontroli i Prewencji Chorób [CDC] w USA wykazały, że 33% osób powyżej 60 roku życia posiadało krzyżowo reaktywne przeciwciała przeciwko wirusowi H1N1 z 2009 r., co doprowadziło CDC do wniosku, że “w pewnym stopniu występowała wcześniej istniejąca odporność” na nowe szczepy H1N1, zwłaszcza wśród osób dorosłych w wieku powyżej 60 lat.^[15]

Te dane wymusiły zmianę poglądów w WHO i CDC, odnośnie przypuszczeń sprzed 2009 roku, że większość ludzi “nie będzie miało odporności na wirus pandemiczny”^[16] do stwierdzenia, że “podatność populacji na wirus pandemiczny jest związana częściowo z poziomem wcześniej istniejącej odporności na wirusa.”^[17] Ale w 2020 r. wydaje się, że ta lekcja została zapomniana.

Naukowcy są również pewni, że dokonali ogromnego postępu w ustaleniu pochodzenia reakcji immunologicznych. “Nasza hipoteza, oczywiście, mówiła, że to tak zwane koronawirusy ‘zwykłego przeziębienia’, ponieważ są blisko spokrewnione,” powiedziała Daniela Weiskopf, autorka artykułu w Science, potwierdzającego tę hipotezę.^[18] “Naprawdę wykazaliśmy, że to jest prawdziwa pamięć immunologiczna i że pochodzi częściowo od wirusów zwykłego przeziębienia.” Niezależnie, naukowcy w Singapurze doszli do podobnych wniosków na temat roli koronawirusów zwykłego przeziębienia, ale zauważyli, że czasami reaktywność limfocytów T może też pochodzić od innych nieznanych koronawirusów, nawet pochodzenia zwierzęcego.^[8]

Reasumując, ten rosnący zbiór badań dokumentujących wcześniej istniejące reakcje immunologiczne na SARS-CoV-2 może zmusić osoby zajmujące się planowaniem przy pandemii do ponownego rozważenia niektórych fundamentalnych założeń w kwestii tego, jak mierzyć podatność populacji i monitorować zasięg rozprzestrzeniania się epidemii.

Dr Denis Rancourt: Śmiertelność ze wszystkich przyczyn podczas COVID-19 [2 czerwca 2020]

Odporność populacyjna: niedoceniana?

 

Badania seroprewalencyjne mierzące przeciwciała to preferowana metoda pomiaru proporcji osób w danej populacji, które zostały zakażone SARS-CoV-2 (i mają do pewnego stopnia istniejącą odporność na wirusa), z szacunkami wartości progowych odporności stadnej, co daje pojęcie o tym, w jakim punkcie pandemii jesteśmy. Czy pokonamy ją poprzez naturalnie wypracowaną odporność, czy przez szczepienia, chodzi o to, że ona [epidemia] nie minie dopóki nie nabędziemy poziomu odporności stadnej.

Fakt, że jedynie mniejszość ludzi, nawet na najciężej dotkniętych obszarach, wykazuje obecność przeciwciał przeciwko SARS-CoV-2 doprowadziła większość osób zajmujących się planowaniem do założenia, że do zakończenia pandemii jest jeszcze daleko. W Nowym Jorku, w którym trochę ponad jedna piąta przebadanych miała przeciwciała, departament zdrowia stwierdził, że “ponieważ utrzymuje się to na poziomie poniżej granicy odporności stadnej, najważniejszymi strategiami zdrowia publicznego pozostają monitorowanie, testowanie oraz ustalanie kontaktów zakaźnych.”^[19] “Bez względu na to, ile wynosi ta liczba, jeszcze się do niej nawet nie zbliżamy,” powiedział Ryan z WHO’ pod koniec lipca, odnosząc się do wartości progowej odporności stadnej (ramka 2).

Ramka 2

Wyliczanie wartości progowej odporności stadnej

Teoretycznie ogniska choroby zakaźnej przebiegają według określonej trajektorii. W populacji, której brakuje odporności, liczba nowych zakażeń gwałtownie rośnie. W pewnym momencie powinno nastąpić zagięcie linii wzrostu, a zachorowalność powinna zacząć spadać.

Lata 70. dały początek teorii, która zdefiniowała ten punkt zagięcia jako próg odporności stadnej (herd immunity threshold – HIT) i zaproponowała prosty wzór do oszacowania jego poziomu: HIT=1−1/R₀ (gdzie R₀ to bazowy współczynnik reprodukcji choroby albo średnia ilość przypadków wtórnych, wygenerowanych przez zainfekowaną jednostkę wśród osób podatnych). Ta prosta kalkulacja przewodziła — i nadal przewodzi—wielu kampaniom szczepionkowym jako często używana do określania docelowych poziomów szczepień.^[20]

Wzór opiera się na dwóch założeniach: że, w danej populacji, odporność jest rozłożona równomiernie, a jej członkowie mieszają się losowo. O ile szczepienia mogą być realizowane w niemal przypadkowy sposób, to od samego początku poruszano kwestię założenia losowego wymieszania populacji. Pomijając określone, małe, zamknięte populacje, takie jak “domy dziecka, internaty czy koszary,” Fox i współpracownicy napisali w 1971 r.,^[21] naprawdę losowe mieszanie to wyjątek, a nie zasada. “Nie moglibyśmy założyć, że nawet małe miasto jest homogenicznie mieszającą się jednostką. Każda osoba jest zwykle w bliskim kontakcie jedynie z małą liczbą innych osób, być może rzędu 10-50.”

Prawie 50 lat później Gabriela Gomes, zajmująca się modelowaniem chorób zakaźnych na University of Strathclyde, ponownie porusza problem, że podstawowe założenia teorii nie są zachowane. Ludzie nie tylko nie mieszają się losowo, zakażenia (a co za tym idzie, odporność) również nie zdarzają się losowo, mówi jej zespół. Napisali, że “Jednostki bardziej podatne i z większą ilością kontaktów mają większą skłonność do zakażenia i dlatego jest prawdopodobne, że szybciej staną się odporne. Z powodu takiego selektywnego uodpornienia przez naturalną infekcję, niejednorodne populacje potrzebują mniej zakażeń żeby przekroczyć próg odporności stadnej,”^[22] O ile większość ekspertów przyjmuje R₀ dla SARS-CoV-2 (zwykle szacując go na poziomie między 2 i 3) i uznaje, że co najmniej 50% osób powinno nabyć odporność zanim zostanie osiągnięta odporność stadna, Gomes i współpracownicy wyliczają ten próg na poziomie 10% do 20%.^[22,23]

Ulrich Keil, emerytowany profesor epidemiologii z Westfalskiego Uniwersytetu Wilhelma w Münsterze w Niemczech mówi, że idea losowo rozłożonej odporności jest “bardzo naiwnym założeniem”, które ignoruje duże dysproporcje w stanie zdrowia w populacjach oraz “kompletnie również ignoruje to, że warunki socjalne mogą być bardziej istotne niż sam wirus.” I dodaje, “Najlepszym przykładem jest gruźlica. Wszyscy wiemy, że układ odpornościowy w bardzo dużym stopniu zależny jest od warunków życia danej osoby, a to zależy w bardzo dużym stopniu od edukacji i warunków socjalnych.”

Inna grupa, którą prowadzi prof. Sunetra Gupta na University of Oxford, doszła do podobnych wniosków w kwestii niższych progów odporności stadnej biorąc pod uwagę istniejącą wcześniej odporność w populacji. Kiedy w populacji są osoby z istniejącą wcześniej odpornością, a badania nad limfocytami T mogą wskazywać, że tak jest w tym przypadku, próg odporności stadnej oparty na R₀ na poziomie 2,5 można obniżyć z 60% zakażonej populacji nawet do 10%, w zależności od ilości i rozłożenia istniejącej wcześniej odporności wśród ludzi, wyliczyła grupa Gupty.^[24]

 

Jednak limfocyty T pamięci znane są ze swojej umiejętności wpływu na nasilenie przebiegu klinicznego i podatność na przyszłe infekcje,^[25] a badania nad limfocytami T, dokumentujące istniejącą wcześniej reaktywność na SARS-CoV-2 u 20-50% ludzi sugerują, że przeciwciała to nie całość historii.

“Być może jesteśmy trochę naiwni, podejmując środki takie jak testy serologiczne do sprawdzania, ile osób zainfekował wirus,” powiedział BMJ. immunolog Marcus Buggert z Instytutu Karolinska “Być może jest tam więcej odporności, niż nam się wydaje.”

Badanie jest silnym przypomnieniem, że bardzo niewiele w immunologii jest oczywiste i pewne. Reakcje fizjologiczne mogą nie być tak wyraźnie zróżnicowane, jak powszechnie się wyobraża: ekspozycja niekoniecznie prowadzi do infekcji, infekcja niekoniecznie prowadzi do choroby, a choroba niekoniecznie wytwarza wykrywalne przeciwciała. A w obrębie organizmu funkcje różnych komponentów układu odpornościowego są złożone i wzajemnie ze sobą powiązane. Limfocyty B wytwarzają przeciwciała, ale limfocyty B są regulowane przez komórki T, a o ile zarówno limfocyty T, jak przeciwciała reagują na obecność wirusów w organizmie, to limfocyty T operują na komórkach zainfekowanych, a przeciwciała pomagają zapobiegać zainfekowaniu komórek.

Nieoczekiwane skręcenie krzywej

 

Ojczysty kraj Buggerta znajduje się na czele dyskusji o odporności stadnej, co wraz ze szwedzką łagodną strategią walki z wirusem, prowadzi do szczegółowej obserwacji i sceptycyzmu.^[26] Epidemia w Szwecji wydaje się zmniejszać, powiedział w sierpniu Buggert. “Mamy teraz dużo mniej przypadków. Mamy około 50 osób hospitalizowanych z powodu covid-19 w mieście, liczącym dwa miliony mieszkańców.” W szczycie epidemii były tysiące przypadków. Coś musiało się wydarzyć, powiedział Buggert, zwłaszcza biorąc pod uwagę to, że dystans społeczny był “zawsze słabo przestrzegany i jest z tym coraz gorzej.”

Zrozumienie tego “coś” to zasadnicza kwestia dla Sunetry Gupty, epidemiolog z Oxford University, która opracowała sposób na obliczenie progów odporności stadnej, który zawiera zmienną dla istniejącej wcześniej wrodzonej odporność i ochronę krzyżową.^[24] Jej zespół przekonuje, że progi odporności stadnej “mogą być znacząco obniżone, jeżeli cześć populacji nie jest w stanie przenosić wirusa.”

“Konwencjonalna wiedza jest taka, że blokada kraju [lockdown] nastąpił, kiedy krzywa epidemii się wznosiła,” wyjaśniła Gupta. “Więc kiedy likwiduje się lockdown, ta krzywa powinna nadal rosnąć.” Ale to się nie dzieje w miejscach takich, jak Nowy Jork, Londyn i Sztokholm. Pytanie, dlaczego.

“Gdyby w tym przypadku było tak, że w Londynie choroba nie rozprzestrzeniła się zbyt szeroko i tylko 15% miałoby kontakt z wirusem [jak wskazują testy serologiczne] . . . w takiej sytuacji, jeżeli zniesie się blokadę [lockdown], powinno być widać natychmiastowy i proporcjonalny wzrost liczby przypadków, co widzimy w wielu innych sytuacjach,” powiedziała Gupta BMJ, “Ale tak się nie stało. To tylko fakt. Pytanie brzmi, dlaczego.”

 

Możliwych odpowiedzi jest wiele, mówi. Jedna jest taka, że utrzymywany jest dystans społeczny, a ludzie wciąż mniej się przemieszczają. Inna możliwość jest taka, że wiele osób jest odpornych z powodu reakcji limfocytów T albo czegoś innego. “Cokolwiek to jest,” dodała Gupta, “jeżeli istnieje znaczący ułamek populacji, u którego nie dojdzie do infekcji, to wówczas to wszystko ma sens, biorąc pod uwagę to, jak zakaźny jest SARS-CoV-2.”

Badanie Buggerta w Szwecji wydaje się potwierdzać to stanowisko. Badając bliskich członków rodzin osób z potwierdzonym covid-19, odkrył reakcje limfocytów T u tych osób, które były seronegatywne lub bezobjawowe.^[10] Podczas gdy około 60% członków rodziny wytworzyło przeciwciała, to 90% miało reakcje limfocytów T. (Inne badania uzyskały podobne rezultaty.^[27]) “Tak wiele osób było zakażonych i nie wytworzyło przeciwciał,” podsumowuje Buggert.

Głębsza dyskusja

 

Badania nad limfocytami T zyskały niewielką uwagę mediów, w przeciwieństwie do badań nad przeciwciałami, które wydają się dominować w wiadomościach (być może, mówi Buggert, ponieważ przeciwciała bada się łatwiej, szybciej i taniej niż limfocyty T). Dwa najnowsze badania poinformowały, że naturalnie wytworzone przeciwciała przeciwko SARS-CoV-2 zaczynają zanikać już po 2-3 miesiącach, napędzając w popularnej prasie domysły na temat powtarzalnych infekcji.^[28,29,30]

Przepis na zwiększenie popytu i zainteresowania szczepionkami przeciw grypie – dr Glen Nowak
Film Zrobieni w bambuko [Hoaxed] – Mike Cernovich
Film Wojna, której nie widać – John Pilger

Jednak badania nad limfocytami T pozwalają na zasadniczo odmienną, bardziej optymistyczna interpretację. W badaniach z Singapuru, na przykład, reaktywne limfocyty T na SARS-CoV-1 wykryto u pacjentów z SARS 17 lat po infekcji.

“Wyniki naszych badań niosą ze sobą również szansę, że trwałe limfocyty T wytworzone po infekcji spokrewnionymi wirusami mogą być w stanie chronić przed, albo modyfikować patologie wywołane przez zakażenie SARS-CoV-2,”^[8] napisali naukowcy.

Badania nad limfocytami T mogą również pomóc rzucić światło na inne tajemnice covid-19, jak to, dlaczego dzieci zostały zaskakująco oszczędzone przy całym ciężarze pandemii, dlaczego wirus wpływa na ludzi w różny sposób oraz skąd wysoki wskaźnik bezobjawowych infekcji u dzieci i młodych dorosłych.

Immunolodzy, z którymi rozmawiałem, zgodzili się, że limfocyty T mogą być kluczowym czynnikiem wyjaśniającym, dlaczego wydaje się, że miejsca takie jak Nowy Jork, Londyn i Sztokholm doświadczyły fali zakażeń bez późniejszego nawrotu. Może tak być z powodu ochronnych poziomów odporności, niemożliwych do zmierzenia przy zastosowaniu jedynie serologii, tylko w wyniku połączenia istniejących wcześniej i nowo wytworzonych reakcji immunologicznych, obecnych teraz w populacji i zapobiegających epidemicznemu wzrostowi nowych infekcji.

Jednak wszyscy szybko zastrzegali, że to spekulacje. Formalnie implikacje kliniczne istniejącej wcześniej reaktywności limfocytów T pozostają kwestia otwartą. “Ludzie mówią, że nie masz dowodów, i mają rację,” mówi Buggert, dodając, że wcześniejsze próbki krwi od dawców w jego badaniach były anonimowe, wykluczając ich kontynuację.

Istnieje koncepcja, że być może reakcje limfocytów T są szkodliwe i predysponują do cięższego przebiegu choroby. “Nie wydaje mi się, żeby to było prawdopodobne,” powiedział Sette, podkreślając równocześnie, że wciąż musimy uznawać taką ewentualność. “Możliwe również, że to nie ma absolutnie żadnego znaczenia. Reaktywność krzyżowa jest zbyt mała albo za słaba, żeby wpływać na wirusa. Drugi efekt jest taki, że ma znaczenie i że twoja reakcja jest lepsza.”

Daniela Weiskopf dodała, “Obecnie uważam, że wszystko jest możliwe; po prostu nie wiemy. Powód, dlaczego jesteśmy optymistami jest taki, że widzieliśmy przy innych wirusach, że [reakcja limfocytów T] rzeczywiście pomaga. ”Jednym z przykładów jest świńska grypa, przy której badania wykazały, że osoby z istniejącymi wcześniej reaktywnymi limfocytami T przechodziły przez klinicznie lżejszą postać choroby (ramka 1).^[12,13,14]

Weiskopf i Sette przekonują, że przekonujących dowodów mogą dostarczyć prawidłowo przygotowane badania perspektywiczne, które obejmą obserwacją kohortę osób, które zakwalifikowano przed ekspozycją na SARS-CoV-2 i porównają kliniczny przebieg choroby u osób z i bez istniejących wcześniej reakcji komórek T.

Zrozumienie wartości obronnej istniejącej wcześniej reaktywności limfocytów T na SARS-CoV-2 “jest identyczne, jak sytuacja ze szczepionkami,” powiedział Antonio Bertoletti, profesor chorób zakaźnych na Duke-NUS Medical School w Singapurze. “Poprzez szczepienia mamy zamiar stymulować wytwarzanie przeciwciał oraz limfocytów  T i mamy nadzieję, że takie pobudzenie aktywności immunologicznej będzie chroniło … ale potrzebujemy badań klinicznych III fazy, które naprawdę pokażą nam skutki.”

Niemieccy naukowcy doszli do tego samego wniosku, przekonując, że ich wyniki badań nad limfocytami T stanowią “decydującą przesłankę do zainicjowania badań perspektywicznych na całym świecie” odwzorowując istniejącą wcześniej reaktywność na wynikach klinicznych.^[31]  Inne zespoły wzywają do tego samego.^[6]

“Na początku pandemii najczęściej powtarzaną mantrą było, że potrzebujemy przełomu w danych dotyczących przeciwciał, aby zrozumieć, kto był zakażony i ile osób było chronionych,” napisała dwójka immunologów z Imperial College London w komentarzu dla Science Immunology w połowie lipca. “Ponieważ dowiedzieliśmy się więcej o tej trudnej infekcji, czas przyznać, że naprawdę potrzebujemy również danych dotyczących limfocytów T.”^[32]

Teoretycznie grupa otrzymująca placebo podczas testów szczepionki na covid-19 mogłaby dostarczyć łatwego sposobu na przeprowadzenie takich badań poprzez porównanie wyników klinicznych osób z i bez istniejącej wcześniej reaktywności limfocytów T na SARS-CoV-2. Przegląd przeprowadzony przez BMJ, obejmujący wszystkie pomiary rezultatów pierwotnych i wtórnych, badane w dwóch dużych aktualnie trwających badaniach klinicznych fazy III z użyciem placebo, sugeruje jednak, że nie jest prowadzona taka analiza.^[33,34]

Czy istniejąca wcześniej odporność może chronić lepiej niż przyszłe szczepionki? Bez zbadania tej kwestii, nie będziemy wiedzieć.

 

Bibliografia:

1. Rosenberg ES, Tesoriero JM, Rosenthal EM, et al. Cumulative incidence and diagnosis of SARS-CoV-2 infection in New York. Ann Epidemiol2020;48:23-9.e4. .pmid:32648546
2. Public Health England. Sero-surveillance of COVID-19. 2020. https://www.gov.uk/government/publications/national-covid-19-surveillance-reports/sero-surveillance-of-covid-19
3. Pollán M, Pérez-Gómez B, Pastor-Barriuso R, et al., ENE-COVID Study Group. Prevalence of SARS-CoV-2 in Spain (ENE-COVID): a nationwide, population-based seroepidemiological study. Lancet2020;396:535-44. .pmid:32645347
4. CDC. Coronavirus disease 2019 (COVID-19). 2020 https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/hcp/planning-scenarios.html
5. Grifoni A, Weiskopf D, Ramirez SI, et al. Targets of T cell responses to SARS-CoV-2 coronavirus in humans with COVID-19 disease and unexposed individuals. Cell2020;181:1489-1501.e15. .pmid:32473127
6. Ng K, Faulkner N, Cornish G, Rosa A, Earl C, Wrobel A, et al. Pre-existing and de novo humoral immunity to SARS-CoV-2 in humans [preprint]. BioRxiv. 2020. doi:10.1101/2020.05.14.095414.
7. Weiskopf D, Schmitz KS, Raadsen MP, Grifoni A, Okba NMA, Endeman H, et al. Phenotype of SARS-CoV-2-specific T-cells in COVID-19 patients with acute respiratory distress syndrome [preprint]. MedRxiv 2020. doi:10.1101/2020.04.11.20062349.
8. Le Bert N, Tan AT, Kunasegaran K, et al. SARS-CoV-2-specific T cell immunity in cases of COVID-19 and SARS, and uninfected controls. Nature2020;584:457-62. . doi:10.1038/s41586-020-2550-z pmid:32668444
9. Meckiff BJ, Ramírez-Suástegui C, Fajardo V, et al. Single-cell transcriptomic analysis of SARS-CoV-2 reactive CD4 + T cells. bioRxiv2020:2020.06.12.148916. doi:10.1101/2020.06.12.148916. pmid:32587963
10. Sekine T, Perez-Potti A, Rivera-Ballesteros O, et al. Robust T cell immunity in convalescent individuals with asymptomatic or mild COVID-19 [preprint]. 2020 https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2020.06.29.174888v1.abstract.
11. Sette A, Crotty S. Pre-existing immunity to SARS-CoV-2: the knowns and unknowns. Nat Rev Immunol2020;20:457-8. . doi:10.1038/s41577-020-0389-z pmid:32636479
12. Greenbaum JA, Kotturi MF, Kim Y, et al. Pre-existing immunity against swine-origin H1N1 influenza viruses in the general human population. Proc Natl Acad Sci U S A2009;106:20365-70. . doi:10.1073/pnas.0911580106 pmid:19918065
13. Sridhar S, Begom S, Bermingham A, et al. Cellular immune correlates of protection against symptomatic pandemic influenza. Nat Med2013;19:1305-12. . doi:10.1038/nm.3350 pmid:24056771
14. Wilkinson TM, Li CKF, Chui CSC, et al. Preexisting influenza-specific CD4+ T cells correlate with disease protection against influenza challenge in humans. Nat Med2012;18:274-80. . doi:10.1038/nm.2612 pmid:22286307
15, Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Serum cross-reactive antibody response to a novel influenza A (H1N1) virus after vaccination with seasonal influenza vaccine. MMWR Morb Mortal Wkly Rep2009;58:521-4. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19478718.pmid:19478718
16. World Health Organization. Ten things you need to know about pandemic influenza. 2005. http://web.archive.org/web/20081208145210/www.who.int/csr/disease/influenza/pandemic10things/en.
17. Considerations for assessing the severity of an influenza pandemic. Wkly Epidemiol Rec2009;84(22):197-202.
18. Mateus J, Grifoni A, Tarke A, et al. Selective and cross-reactive SARS-CoV-2 T cell epitopes in unexposed humans. Science2020. . doi:10.1126/science.abd3871 pmid:32753554
AbstractGoogle Scholar
19. Rosenberg ES, Tesoriero JM, Rosenthal EM, et al. Cumulative incidence and diagnosis of SARS-CoV-2 infection in New York [preprint]. medRxiv. 2020. https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2020.05.25.20113050v1.
20. Fine P, Eames K, Heymann DL. “Herd immunity”: a rough guide[Internet]. Clin Infect Dis2011;52:911-6. . doi:10.1093/cid/cir007 pmid:21427399
21. Fox JP, Elveback L, Scott W, Gatewood L, Ackerman E. Herd immunity: basic concept and relevance to public health immunization practices. Am J Epidemiol1971;94:179-89. . doi:10.1093/oxfordjournals.aje.a121310 pmid:5093648  Jak dużo osób posiada istniejącą wcześniej odporność
22. Aguas R, Corder RM, King JG, Goncalves G, Ferreira MU, Gomes MGM. Herd immunity thresholds for SARS-CoV-2 estimated from unfolding epidemics [preprint]. medRxiv. 2020. https://doi.org/10.1101/2020.07.23.20160762.
23. Gomes MGM, Corder RM, King JG, Langwig KE, Souto-Maior C, Carneiro J, et al. Individual variation in susceptibility or exposure to SARS-CoV-2 lowers the herd immunity threshold [preprint]. MedRxiv. 2 May 2020. https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2020.04.27.20081893v3.
24. Lourenco J, Pinotti F, Thompson C, Gupta S. The impact of host resistance on cumulative mortality and the threshold of herd immunity for SARS-CoV-2 [preprint]. medRxiv. 2020. https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2020.07.15.20154294v1.  Jak dużo osób posiada istniejącą wcześniej odporność
25. Welsh RM, Selin LK. No one is naive: the significance of heterologous T-cell immunity. Nat Rev Immunol2002;2:417-26. . doi:10.1038/nri820 pmid:12093008
26. Habib H. Has Sweden’s controversial covid-19 strategy been successful?BMJ2020;369:m2376. . doi:10.1136/bmj.m2376 pmid:32532807
27. Gallais F, Velay A, Wendling M-J, et al. Intrafamilial exposure to SARS-CoV-2 induces cellular immune response without seroconversion [preprint]. MedRxiv 2020. https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2020.06.21.20132449v1.
28. Long Q-X, Tang X-J, Shi Q-L, et al. Clinical and immunological assessment of asymptomatic SARS-CoV-2 infections. Nat Med2020;26:1200-4. . doi:10.1038/s41591-020-0965-6 pmid:32555424
29. Mandavilli A. You may have antibodies after coronavirus infection. But not for long. New York Times. 2020 Jun 18. https://www.nytimes.com/2020/06/18/health/coronavirus-antibodies.html
30. Seow J, Graham C, Merrick B, Acors S, Steel KJA, Hemmings O, et al. Longitudinal evaluation and decline of antibody responses in SARS-CoV-2 infection preprint. MedRxiv. 2020. https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2020.07.09.20148429v1.
31. Braun J, Loyal L, Frentsch M, Wendisch D, Georg P, Kurth F, et al. Presence of SARS-CoV-2 reactive T cells in COVID-19 patients and healthy donors [preprint]. MedRxiv 2020. https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2020.04.17.20061440v1. Jak dużo osób posiada istniejącą wcześniej odporność
32. Altmann DM, Boyton RJ. SARS-CoV-2 T cell immunity: Specificity, function, durability, and role in protection. Sci Immunol2020;5:eabd6160. doi:10.1126/sciimmunol.abd6160 pmid:32680954
33. A study to evaluate efficacy, safety, and immunogenicity of mRNA-1273 vaccine in adults aged 18 years and older to prevent COVID-19. 2020 Aug 19. https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04470427.
34. Study to describe the safety, tolerability, immunogenicity, and efficacy of RNA vaccine candidates against COVID-19 in healthy adults. 2020. https://www.clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04368728