Kwas foliowy i glifosat – synergiczna toksyczność – dr Stephanie Seneff

Kwas foliowy i glifosat – synergiczna toksyczność – dr Stephanie Seneff

 

Wady cewy nerwowej [Neural tube defects – NTDs], takie jak rozszczep kręgosłupa, bezmózgowie, egzencefalia (przepuklina mózgowa) są poważnymi wadami wrodzonymi będące następstwem nieudanej próby zamknięcia fałdów nerwowych podczas rozwoju zarodkowego.^[1] Podczas gdy wiele czynników może mieć związek z zakłóceniem tego rodzaju rozwoju organizmu, to od lat 70 -tych XX wieku wiadomo, że niedobór folianu podczas  pierwszego trymestru ciąży jest znaczącym czynnikiem ryzyka.^[2]

W konsekwencji Stany Zjednoczone i wiele innych państw wprowadziły prawo wymagające wzbogacenia niektórych podstawowych produktów spożywczych w kwas foliowy. W szczególności w USA wprowadzono wymóg dotyczący produktów pszennych, które mają być wzbogacone kwasem foliowym i żelazem. Kobiety w ciąży są również zachęcane do przyjmowania suplementów kwasu foliowego podczas pierwszego trymestru co często jest kontynuowane przez resztę ciąży.

Na pierwszy rzut oka wydaje się, że to dobry pomysł, ale Unia Europejska (poza Wielką Brytanią) zdecydowanie odmówiła przyjęcia tego wymogu pomimo nacisków ze strony USA. Czy suplementacja kwasem foliowym ma swoje złe strony? Czy Europejczycy wiedzą coś czego nie wie rząd USA?

Jeśli zwróciłaś/eś uwagę to zauważyłaś/eś, że napisałam niedobór FOLIANU i suplementacja KWASEM FOLIOWYM. Folian  i kwas foliowy są tym samym, zgadza się? Są zamiennikami, tak? Błąd! Widziałam publikacje naukowe w których korzystano z tych słów zamiennie, ale nie są one tym samym [związkiem]. Suplement kwasu foliowego dodawany do mąki jest syntetyczną wersją witaminy B9, która jest utleniona i brakuje jej grupy metylowej. Aktywna forma tej witaminy jest nazywana technicznie metylotetrahydrofolianem [kwas lewomefoliowy]. Kwas foliowy jest znacznie bardziej stabilny, podczas gdy folian łatwo rozpada się wraz z upływem czasu lub pod wpływem ciepła (jak w przypadku wypieku chleba).  Kwas foliowy jest (tańszą) syntetyczną cząsteczką podczas gdy folian jest naturalny.

Zgodnie z Kodeksem Prawa Federalnego rządu Stanów Zjednoczonych, tytuł 21, tom 2, produkty pszenne muszą zawierać dodatek 0,7mg kwasu foliowego i 20mg żelaza. Regulacja ta stała się obowiązującym prawem w 1998 roku w czasie gdy genetycznie modyfikowana kukurydza i soja RoundUp-Ready były na rynku od kilku lat i szybko wzrastał ich udział na rynku. Odpowiednio, stosowanie glifosatu jako herbicydu [środka chwastobójczego] w tych uprawach również wzrastało w alarmującym tempie. Glifosat jest aktywnym składnikiem preparatu RoundUp, a te rośliny uprawne zostały tak zaprojektowane, aby były odporne na toksyczność glifosatu poprzez wstawienie genu bakteryjnego. Częstość występowania rozszczepu kręgosłupa również wzrosła w tym czasie, co skłoniło rząd do zajęcia się potencjalnym problemem niedoboru folianu.

[Glifosat – organiczny związek chemiczny z grupy fosfonianów. Jest aktywnym składnikiem niektórych nieselektywnych herbicydów. Hamuje działanie bardzo ważnego dla roślin enzymu syntazy EPSPS (syntaza 5-enolopirogroniano-szikimowo-3-fosforanowa), który jest kluczowym enzymem na szlaku metabolicznym kwasu szikimowego, związanego z biosyntezą aromatycznych aminokwasów (fenyloalaniny, tyrozyny i tryptofanu). – Wiki]

Należy się zastanowić czy ktoś zaangażowany we wprowadzanie tej ustawy wiedział coś o właściwościach glifosatu przyczyniających się do powstawania rozszczepu kręgosłupa. Nie potrzeba wybitnego naukowca by wiedzieć, że zakłócenie równowagi flory jelitowej, która naturalnie wytwarza folian dla gospodarza, prowadzi do niedoboru folianu. W rzeczywistości jest to bezpośrednie trafienie: folian jest wytwarzany z produktów szlaku szikimianowego, a jest to szlak co do którego nawet Monsanto (producent herbicydu Roudnup – zawierającego glifosat, teraz Beyer) przyznaje, że jest zakłócany w roślinach i drobnoustrojach przez glifosat.  Ponadto drobnoustroje które syntetyzują folian dla gospodarza, lactobacillus i bifidobakteria^[3] są tymi, które glifosat zabija w szczególności.^[4] Ciągły wzrost  przypadków rozszczepu kręgosłupa zwiększałby społeczną świadomość o ukrytej  toksycznej substancji w środowisku, która może być przyczyną tego wzrostu. Upewnienie się, że kobiety w ciąży będą dobrze zaopatrzone w zewnętrzne źródło kwasu foliowego mogłoby maskować ten problem.

Gruntowne badanie przeprowadzone w 1991 roku, w którym uczestniczyły 33 ośrodki w siedmiu krajach zdawało się wspierać tę decyzję, sugerującą  wyraźne korzyści z suplementacji kwasem foliowym z niewielkimi skutkami ubocznymi.^[6] Śmiałe założenie dotyczące suplementacji raczej kwasem foliowym, niż folianem  polegało na tym, że drobnoustroje jelitowe dbały by o redukcję kwasu foliowego do folianu (poprzez dodanie dwóch atomów wodoru i zmniejszenie podwójnych wiązań), a następnie dodanie najważniejszej grupy metylowej przed jego wchłonięciem do krwiobiegu. Jeśli tak się nie stanie to kwas foliowy jest bezużyteczny, a nawet może wywołać efekty toksyczne. Rysunek 1 przedstawia cząsteczkę metylotetrahydrofolianu z grupą metylową i czterema wiązaniami wodorowymi.

W prosty sposób o metylacji – Czym jest metylacja?

[Grupa metylowa (CH₃) – najprostsza z grup alkilowych, organicznych związków chemicznych]

Szlak metylacji lub cykl jedno-węglowy

Węgiel jest jednym z podstawowych pierwiastków w układzie okresowym i podstawowym składnikiem budulcowym żywych organizmów (form życia opartych na węglu). Metan [gas] jest jednym z najprostszych cząsteczek na bazie węgla, zawiera pojedynczy atom węgla związany z czterema atomami wodoru. Grupa metylowa zasadniczo jest cząsteczką metanu z brakującym jednym atomem wodoru: która jest składnikiem większej cząsteczki, której miejsce atomu wodoru zostało zastąpione przez cząsteczkę biologiczną, w ten sposób stała się „zmetylowana”. „Szlak metylacji” jest szlakiem biologicznym, w którym grupa metylowa jest przenoszona z jednej cząsteczki do innej – zwykle z glicyny lub betainy do tetrahydrofolianu, dalej do homocysteiny – by w końcu wytworzyć metioninę. Metionina staje się wówczas „źródłem metylu”, ponieważ może przekazać swoją grupę metylową wielu różnym biologicznie ważnym cząsteczkom, takim jak różnym białkom (metylacja białek) lub cząsteczkom DNA (metylacja DNA). Metylacja DNA jest procesem epigenetycznym, który może włączać lub wyłączać ekspresję różnych genów. Metylacja DNA jest ważnym komponentem rozwoju embrionalnego. Cały szlak biologiczny od glicyny, betainy, folianu metylowego do metioniny, a w końcu metylacji białek i DNA jest określany jako „szlak metylacji” lub „cykl/szlak jednowęglowy”.

Kwas foliowy i glifosat – synergiczna toksyczność

Znacznie nowsze badanie, z 2014 roku sugeruje, że założenia te były błędne.^[7] Dzięki bezpośrednim pomiarom metabolitów kwasu foliowego w żyle wątrobowej odkryto, że ludzkie jelita mogą metylować folian, ale nie są w stanie skutecznie redukować kwasu foliowego, a etap ten jest konieczny przed metylacją.  Oznacza to, że zarówno niezredukowany jaki i niezmetylowany kwas foliowy dostaje się do wątroby, której zadaniem jest go zredukować i zmetylować.  Nadwyręża to wątrobę zarówno pod względem zdolności antyoksydacyjnej, jak i zdolności metylowania.

W rzeczywistości można przypuszczać, że doprowadza to wątrobę do stanu nadmiernego utleniania, z wysokim wskaźnikiem utlenionego w stosunku do zredukowanego glutationu i wyczerpania ważnego związku zwanego fosforanem dinukleotydu nikotynoamidoadeninowego [NADPH]  i metioniny co prowadzi do obciążenia wątroby. Niestety glifosat czyni to samo w wątrobie.^[8]

[Metylacja – proces przekazywania (-CH₃) grupy metylowej pomiędzy cząsteczkami. Grupa metylowa jest przyłączana do enzymu, który pod jej wpływem ulega aktywacji i zaczyna funkcjonować zgodnie ze swoim przeznaczeniem.]

[Glutation – organiczny związek chemiczny, tripeptyd o właściwościach przeciwutleniających, zbudowany z reszt aminokwasowych kwasu glutaminowego, cysteiny i glicyny. Koncentruje się głównie w wątrobie gdzie odgrywa funkcję głównego czynniki detoksacyjnego. – Wiki]

W badaniu porównawczym 360 autystycznych dzieci z 205 w grupie kontrolnej, stwierdzono że dzieci z autyzmem miały we krwi wysoki poziom utlenionego glutationu w stosunku do zredukowanego, co wskazuje na obniżoną zdolność antyoksydacyjną, wraz z niewielką ilością  metioniny w surowicy i niskim stosunkiem metioniny do homocysteiny, co jest bezpośrednim wskaźnikiem niskiej zdolności metylowania.^[5] Innymi słowy, dzieci te wykazują cechy, których można się spodziewać po toksycznym narażeniu wątroby na nadmierne ilości zarówno kwasu foliowego jak i glifosatu.

Kwas foliowy, folian i rak

Folian bierze ścisły udział w złożonych szlakach biologicznych, które zapewniają S-Adenozylometioninę uniwersalny donor metylowy, a także zasila syntezę jednostek purynowych i tymidowych w DNA i RNA. Jedno węglowy szlak metaboliczny (jeden atom węgla = grupa metylowa) w której pośredniczy folian, odgrywa istotną rolę w syntezie hemoglobiny oraz syntezie, naprawie i metylacji DNA.^[9] Z tych powodów ogólnie uważa się, że dieta bogata w folian powinna chronić przed rakiem, który powstaje w wyniku mutacji DNA. W szczególności istnieje dosyć istotny argument, że folian chroni przed rakiem jelita grubego.^[10] Folian może także chronić przed rakiem piersi i rakiem macicy.^[11]

[Szlak metaboliczny – szereg następujących po sobie reakcji biochemicznych, w których produkt jednej reakcji jest substratem kolejnej. –Wiki]

[S-Adenozylometionina (SAM) – organiczny związek chemiczny, pochodna adenozyny i metioniny, najważniejszy substrat w procesach metylacji w organizmie człowieka. – Wiki]

Biorąc pod uwagę powyższe można by oczekiwać, że suplementacja kwasem foliowym zmniejszy częstość występowania raka jelita grubego. Jak na ironię dane epidemiologiczne zarówno z USA jak i Kanady wykazały wzrost częstości występowania raka jelita grubego gdy wprowadzono obowiązek dodawania kwasu foliowego do produktów pszennych.^[12] Autorzy tego badania napisali  w abstrakcie tak:

„Przypuszczamy zatem, że stosowanie kwasu foliowego może być w całości lub w części odpowiedzialne za obserwowany wzrost wskaźnika zachorowań na raka jelita grubego  w połowie lat 90 -tych.” – A temporal association between folic acid fortification and an increase in colorectal cancer rates may be illuminating important biological principles: a hypothesis. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev. 2007 Jul;16(7):1325-9.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17626997

Badania przeprowadzone przez Troena i innych potwierdziły, że niezmodyfikowany, a więc nieaktywny kwas foliowy występował we krwi  78% z pośród 105 kobiet które przeszły menopauzę.^[13] Ponad połowa z nich codziennie przyjmowała kwas foliowy. Badanie wykazało, że zdolność naturalnych komórek- zabójców [NK] do niszczenia komórek nowotworowych (potencjalnie rakowych) była zmniejszona gdy poziom kwasu foliowego był podwyższony. Prawdopodobnie zachodzi reakcja w której nieaktywny kwas foliowy wiąże się z receptorami folianu i zapobiega dostępowi do metylotetrahydrofolianu. Daje to wskazówkę w jaki sposób nadmiar kwasu foliowego może zwiększyć ryzyko zachorowania na raka: stając na drodze i przeszkadzając!

(Metylotetrahydro) folian chroni przed rakiem poprzez zapobieganie mutacjom DNA, które mogą wyłączyć geny chroniące przed rakiem i spowodować proliferację komórek w sposób niekontrolowany. Jednak folian pełni też rolę paliwa podczas proliferacji, ponieważ jest konieczny do syntezy niektórych nukleotydów DNA. Kiedy rak się rozwija, folian będzie wspierał wzrastanie raka. Część programów chemioterapii stosowana w zwalczaniu raka obejmuje medykamenty przeciw-folianowe, które zakłócają komunikację związaną z folianem.^{[14,15,16,17]} Chociaż te medykamenty zapobiegają wzrostowi istniejącego guza, to wspierają powstawanie dalszych mutacji DNA, co może prowadzić do przerzutów nowotworu, a także zwiększa ryzyko powstawania nowych nowotworów.

W randomizowanym badaniu z grupą kontrolną placebo mającym na celu zbadać potencjalną korzyść z suplementacji kwasem foliowym przy raku jelita grubego, stwierdzono że u osób z historią gruczolaków jelita grubego wystąpiło zwiększone ryzyko wystąpienia cięższych nawrotów jeśli przyjmowały 1 mg kwasu foliowego dziennie.^[18] Inna publikacja wskazuje, że doustne suplementy kwasu foliowego zwiększają ryzyko zachorowania na raka prostaty. Tymczasem anty-folianowe chemioterapie są szeroko stosowane, które aktywnie zmniejszają biodostępność folianu, co jak wykazano przyczynia się do wzrostu raka, zarówno w przypadku raka piersi jak i chłoniaka nieziarniczego.^[14-17]

Ile to jest za dużo?

Oprócz tego że kwasem foliowym wzbogacana jest mąka, chleb i makarony, to jeszcze 30 do 40 % Amerykanów przyjmuje suplementy kwasu foliowego. Suplementacja jest zwykle zalecana podczas ciąży, lekceważąc przy tym jego potencjalną toksyczność. Rosnące zaniepokojenie budzi fakt, że ta powszechna praktyka wzbogacania diety kwasem foliowym prowadzi do jego nadmiernego spożycia. Przeprowadzono badanie na 4 zdrowych dorosłych ochotnikach, polegające na spożywaniu chleba wzbogaconego kwasem foliowym, a następnie analizie obecności syntetycznego niemodyfikowanego kwasu foliowego w ich krwi. U wszystkich pacjentów we wszystkich testowanych dawkach stwierdzono kwas foliowy.^[19]

W eksperymencie mającym na celu zbadania wpływu kwasu foliowego na powstawanie nowotworów sutka u samic szczurów Sprague-Dawley, szczurzyce z nowotworami losowo przydzielono do diet o różnej zawartości kwasu foliowego przez okres 12 tygodni. Monitorowano wzrost ich nowotworów.^[20] Suplementacja kwasem foliowym w każdych ilościach znacząco zwiększa rozwój nowotworów sutka zarówno pod względem masy jak i objętości, w porównaniu z grupą kontrolną, która była odżywiana bez jakiejkolwiek suplementacji.  Autorzy tego badania napisali:

„Jest to niezwykle ważne kwestia, ponieważ pacjenci chorzy na raka piersi oraz ci którzy z niego wyszli w Ameryce Północnej są prawdopodobnie narażeni na wysokie stężenie kwasu foliowego jako następstwo wzbogacania nim żywności i powszechnej suplementacji już po otrzymaniu diagnozy.” – Folic Acid supplementation promotes mammary tumor progression in a rat model. PLoS ONE 2014; 9(1): e84635.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24465421

 

Glifosat i wady cewy nerwowej

Stwierdziłam, że glifosat powoduje wady cewy nerwowej. Czy istnieją jakieś dowody, że to prawda? 52 przypadki wad wrodzonych u dzieci kobiet, narażonych na działanie rolniczych chemikaliów obejmowało bezmózgowie, małogłowie, deformacje twarzy, przepuklina oponowo – rdzeniowa, rozszczep podniebienia, deformacje uszu, polidaktylia i syndaktylia.^[21]  Oczywiście były one narażone na działanie wielu różnych środków chemicznych, więc nie można zrzucić winy na glifosat bez posiadania bardziej bezpośrednich dowodów na zdolność glifosatu do wywoływania tych problemów.

Centrum Kontroli i Prewencji Chorób w USA [CDC] odnotowało nadmierną liczbę urodzeń z bezmózgowiem w Tacoma w stanie Waszyngton  w ilości czterokrotnie przekraczającej średnią krajową.^[22] Wzrost ten zbiegł się w czasie z dużym wzrostem zastosowania glifosatu używanego do zwalczania chwastów w drogach wodnych. Niepokojące tendencje wzrostu ilości wad wrodzonych takich jak małogłowie, bezmózgowie, rozszczep podniebienia i deformacje twarzy wystąpiły w niektórych regionach Ameryki Południowej i Paragwaju gdzie glifosat jest szeroko stosowany do uprawy zbóż.^[21,23] Ostatnio odnotowano epidemie małogłowia w północnej Brazylii, gdzie genetycznie modyfikowana kukurydza i soja RoundUp-Ready są głównym towarem eksportowym. Choć wzrost ten przypisywany jest wirusowi Zika, glifosat może być czynnikiem przyczyniającym się do rozwoju. Dochodzenie dotyczące 49 przypadków zgonów wiązało jedynie 5 przypadków bezpośrednio z wirusem Zika, pozostawiając wiele miejsca na alternatywne wyjaśnienia.^[24]

Badania przeprowadzone na kijankach, ze szczególnym uwzględnieniem roli glifosatu  przeprowadzone przez Carrasco i innych^[25] wykazało występowanie podobnych wad, w tym zmniejszenia rozmiaru głowy, cyklopii  (tylko jedno oko), zmniejszenia obszaru grzebienia nerwowego we wczesnym stadium rozwoju embrionu i deformacji twarzoczaszki. Defekty te wystąpiły po ekspozycji na niewielkie ilości glifosatu: rozcieńczenie rzędu 1 na 500 000 skutkowało nieprawidłowym rozwojem u 17% embrionów. Zasugerowano, że mechanizm może obejmować nadmierne wytwarzanie kwasu retinowego, który jest znanym teratogenem. Ma to sens ponieważ kwas retinowy jest rozkładany w wątrobie przez enzymy cytochromu P450, którego działanie zakłóca glifosat.^[8]

[Teratogen (gr. teratos – potwór) – czynnik pochodzący ze środowiska zewnętrznego działający na organizm w okresie jego rozwoju i wywołujący u niego odchylenia lub defekty czynności metabolicznych – tj. wady wrodzone. – Wiki]

Uważam jednak, że może istnieć w tym przypadku więcej czynników, niż sam kwas retinowy i więcej niż tylko zakłócenia powodowane przez glifosat w syntezie folianu dokonywanej przez bakterie jelitowe. Jest to związane z potencjalnym zakłóceniem przez glifosat cyklu jedno-węglowego folianu, co wynika bezpośrednio z tłumienia metabolizmu glicyny. Glifosat (N-(fosfonometylo)-glicyna) to syntetyczny aminokwas, odpowiednik glicyny. Wewnątrz cząsteczki glifosatu jest cząsteczka glicyny i istnieje potencjalna możliwość, że maszyneria wytwarzające białka może zostać zdezorientowana i umieścić glifosat zamiast glicyny podczas konstruowania zupełnie nowego białka zgodnie z kodem DNA dla glicyny. Jak zobaczymy w dalszej części, istnieje wiele sposobów w wyniku których glifosat może zakłócać działanie maszynerii wytwarzającej jednowęglowe fragmenty [grupa metylowa], która zasila cykl jednowęglowy.

[Glicyna – najprostszy spośród 20 standardowych aminokwasów białkowych]

 

Glifosat i dekarboksylaza glicyny [GLDC]

Dekarboksylaza glicyny jest prawdopodobnie enzymem, o którym nigdy nie słyszałaś/eś. Jednak jego znaczenie dla metabolizmu jedno-węglowego jest niezrównane. W ten sposób łączysz upośledzony metabolizm glicyny, bezpośrednio z niedoborem folianu i wadami cewy nerwowej, a także z autyzmem.

Ta chemia może nie jest prosta, ale nie jest zbyt trudna do zrozumienia. Rys. 2 przedstawia najważniejsze części. Przede wszystkim glicyna jako jeden z dwudziestu dwóch aminokwasów, które są budulcem białek, jest jednak toksyczna dla drobnoustrojów i ludzkich komórek, jeśli występuje w zbyt wysokim stężeniu jako wolny aminokwas w środowisku. Bakterie jelitowe normalnie metabolizują glicynę, wykorzystując do tego dekarboksylazę glicyny [GLDC], obok innych enzymów do rozkładu na dwutlenek węgla, amoniak i grupę metylową. Grupa metylowa jest bardzo ważna ponieważ zasila metabolizm grup jednowęglowych folianu; to znaczy metyluje tetrahydrofolian.

Eleganckie i istotne  badanie przeprowadzone przez naukowców w Londynie, opublikowane w 2015 roku, ma duży wpływ na wyjaśnienie w jaki sposób glifosat może doprowadzać zarówno do rozszczepu kręgosłupa jak i autyzmu, jednak bez wspominania o glifosacie.^[26] Jeśli dekarboksylaza glicyny [GLDC] nie działa, to szybko pojawiają się dwa problemy: jeden to toksyczność glicyny, a drugi to niedobór grup metylowych. Mutacja dekarboksylazy glicyny [GLDC] odziedziczona po obojgu rodzicach powoduje rzadką chorobę zwaną nieketonową hiperglicynemią (hiperglicynemia – wysoki poziom glicyny). Enzym ten pojawił się także jako mutacja związana z wadami cewy nerwowej, zarówno u myszy jak i u ludzi.^[27] Głównym celem londyńskiego badania było wyjaśnienie jak te bardzo różne skutki mogą wynikać z tej samej wady. Odkryli oni, że genetycznie zaprojektowane myszy, posiadające wadliwe geny dekarboksylazy glicyny [GLDC] odziedziczone po obojgu rodzicach można było podzielić na dwie grupy: te u których zamknięcie cewy nerwowej nie powiodło się (osobniki z tej grupy zdechły niedługo po urodzeniu) i te które zostały względnie oszczędzone, ale cierpiały na hiperglicynemię do końca swojego życia. Myszy które były homozygotyczne pod względem wadliwego genu (co oznacza, że odziedziczyły wadliwe kopie tego genu po obojgu rodzicach) nie rozwijały się dobrze. U połowy z nich rozwinęło się wodogłowie [hydrocefalia] z wyraźnym obrzękiem mózgu i dramatycznym powiększeniem komór w mózgu (w których znajduje się płyn mózgowo-rdzeniowy). Wszystkie te myszy zdechły w ciągu pierwszych 12 tygodni życia. Kilka z embrionów wykazało egzencefalię (przepuklinę mózgową) – uszkodzenie mózgu w wyniku którego tkanka mózgowa wysuwa się poza czaszkę. Inne miały uderzająco powiększone komory, nawet w okresie prenatalnym. Autyzm, zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi [ADHD] i schizofrenia są związane z powiększeniem komór w mózgu,^[28] choć na szczęście osoby te nie cierpią z powodu poważniejszych defektów zaobserwowanych przy podwójnej mutacji genu.

Glifosat może zakłucać dekarboksylazę glicynową co najmniej na dwa sposoby. Jednym z nich jest wypieranie [zamiana] glicyny jako substratu. Wykazano że glifosat zakłóca funkcjonowanie enzymów, które zawierają glicynę jako substrat [podłoże], na przykład jak enzym ograniczający szybkość w syntezie pierścienia pirolowego, materiału budulcowego kobolaminy i hemoglobiny. Jednak inna możliwość jest bardziej podstępna: umieszczenie [glifosatu] w łańcuchu aminokwasu w miejscu glicyny, gdzie glicyna jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania białka. Obszar bogaty w glicynę znajduje się bardzo blisko aktywnego miejsca dekarboksylazy glicynowej i utrzymuje kształt i elastyczność aktywnego miejsca.^[29] Glicyna jest bardzo szczególnym aminokwasem gdyż w przeciwieństwie do innych nie ma łańcuchów bocznych. To sprawia że jest malutka i elastyczna, a białka odnoszą korzyść poprzez umieszczenie reszt glicyny tam, gdzie potrzebna jest elastyczność. Zastąpienie glifosatem glicyny w tym regionie może zaburzać funkcję enzymu. Byłoby to prawdą niezależnie od mutacji genu, a zatem ma niewiele wspólnego z genetyką. Glifosat może zatem hamować aktywność dekarboksylazy glicynowej poprzez umieszczenie się w białku w miejscu glicyny, a to może wywołać skutki, które imitują, ale w mniejszym stopniu, patologię homozygotycznych myszy.

Interesującą obserwacją z londyńskiego badania było to, że samice myszy były bardziej podatne na problemy z zamykaniem cewy nerwowej niż samce. To może być część wyjaśnienia, czemu autyzm częściej występuje u chłopców. Kobiety których dotyczy ten problem najprawdopodobniej zostaną „wyeliminowane” na wczesnym etapie z powodu wad zagrażających życiu, co prawdopodobnie często objawi się w postaci spontanicznej aborcji na wczesnym etapie ciąży.

Naukowcy przeprowadzający te badania w Londynie odkryli, że dekarboksylaza glicyny [GLDC] jest intensywnie eksprymowana podczas rozwoju cewy nerwowej i że enzym ten jest potrzebny do zamknięcia cewy, a także do rozwoju mózgu.^[26] Poprzez badanie czasu zdarzeń w embrionach myszy z wadą genetyczną w porównaniu z normalnymi myszami, badacze zauważyli iż zamknięcie cew nerwowych było opóźnione u myszy z defektem w połączeniu z ogólnym opóźnieniem ich rozwoju. W niektórych przypadkach zamknięcie nigdy nie nastąpiło, a jeśli już doszło do zamknięcia to ciśnienie powstałe z gromadzenia się płynów skutkowało wodogłowiem i egzencefalią (przepukliną mózgową).

Potwierdzono również, zgodnie z oczekiwaniami, że myszy z defektami miały zmniejszone dostarczanie metylenotetrahydrofolianu [methylene tetrahydrofolate], bezpośredniego prekursora metylotetrahydrofolianu [methyltetrahydrofolate ] co można się spodziewać przeglądając Rys. 3.

Poprzednie badanie wykonane przez tych naukowców wykazało, że sam niedobór folianu u matki, może indukować wady cewy nerwowej u potomstwa.^[30,31] Warto zauważyć, że nie wystarczyło po prostu usunąć folianu z pożywienia matkom myszy.  Musieli im także podać antybiotyki, by usunąć bakterie jelitowe syntetyzujące folian i to jeszcze zanim u myszy doszło do zapłodnienia. To wyraźnie wskazuje, że w normalnych warunkach bakterie jelitowe dostarczają istotne ilości folianu, a podaż ta jest zagrożona, jeśli są stale narażone na działanie glifosatu – opatentowanego środka przeciwbakteryjnego.

[W 2003 roku Monsanto zgłosiło wniosek o patent na glifosat jako środek przeciwdrobnoustrojowy do kontroli pasożytów – lub innymi słowy antybiotyk. Patent został przyznany w 2010 roku i można go zobaczyć w linku poniżej. Monsanto opatentowało połączenie glifosatu i wielowartościowego anionu kwasu szczawiowego jako metody zapobiegania i leczenia patogennych infekcji, takich jak malaria. Jak wyjaśnia patent, pasożyty z rodzaju Apicomplexa są często odpowiedzialne za choroby u ludzi i innych zwierząt – a glifosat jest zdolny do hamowania wzrostu tych pasożytów. – admin]

Glyphosate formulations and their use for the inhibition of 5-enolpyruvylshikimate-3-phosphate synthase
https://patents.google.com/patent/US7771736

Mózgowy niedobór folianu

Mózgowy niedobór folianu  [Cerebral folate deficiency – CFD] jest zdefiniowany jako stan, w którym stężenie folianu w surowicy wydaje się być w porządku, ale jego poziom w płynie mózgowo – rdzeniowym jest niski co prowadzi do jego niedoborów w mózgu i centralnym układzie nerwowym. Idiopatyczny mózgowy niedobór folianu  [CFD] jest zespołem neurometabolicznym, który rozwija się od wieku 4 miesięcy, rozpoczynający się drażliwością i zaburzeniami snu, postępującą sztywnością kończyn, zaburzeniami równowagi i chodu oraz mimowolnymi ruchami mięśni.^[32] U wielu z tych dzieci rozwija się też epilepsja, a także spowolniony wzrost głowy przypominający małogłowie u niemowląt w Brazylii. W miarę jak dzieci dorastają, to w wieku 3 do 6 lat rozwijają się u ich zaburzenia wzroku i utrata słuchu. Stan ten jest spowodowany nieprawidłowym działaniem receptorów folianu w mózgu, co blokuje transfer folianu z krwi do płynu mózgowo-rdzeniowego. Jedną z możliwych przyczyn jest to, że nadmiar kwasu foliowego w surowicy związał się z receptorami i zablokował dostęp do metylotetrahydrofolianu. Oczywistym więc jest, że nadmierna ekspozycja na kwas foliowy poprzez dietę zawierającą produkty wzbogacone kwasem foliowym  i dodatkową suplementację może sprzyjać rozwojowi mózgowego niedoboru folianu [CDF].

Badanie przeprowadzone na 25 słabo funkcjonujących dzieciach z autyzmem, wykazało wyraźne powiązanie pomiędzy autyzmem a niskim poziomem folianu w mózgu.^[33] Pomimo prawidłowego poziomu folianu w surowicy krwi poziom 5-metylotetrahydrofolianu [kwasu lewomefoliowego] w płynie mózgowo-rdzeniowym był niski u 23 z 25 autystycznych pacjentów którzy zostali przebadani. Przeciwciała przeciw receptorom folianu wykryto u 19 z tych pacjentów. Chociaż to zostało zbadane, nie ustalono żadnego związku z mutacjami genetycznymi w genie kodującym receptory folianu. Wydaje mi się prawdopodobne, że nieodwracalne wiązanie kwasu foliowego z receptorami folianu, mogło indukować reakcję autoimmunologiczną na kompleks receptor-kwas foliowy, która prowadzi do rozwoju przeciwciał przeciw receptorom folianu.

Przeciwciała przeciw receptorom folianu u matek także są powiązane z wadami cewy nerwowej u płodu. Badanie z 2004 roku wykazało, że kobiety w USA, które miały ciążę z defektem cewy nerwowej, częściej miały autoprzeciwciała przeciw receptorowi folianu ludzkiego łożyska,^[34] które blokowały dostarczanie folianu do płodu.

 

MTHFR, witamina B12 i metylacja szlaku trans-siarkowania

https://en.wikipedia.org/wiki/Transsulfuration_pathway

Artykuł o folianie nie byłby kompletny bez schematu cyklu metylowania; te biologiczne szlaki mogą wydawać się nużące dla osób, które po raz pierwszy zapoznają się z tym tematem, ale są w zasadzie dość proste gdy tylko kierują się logiką. Uproszczony schemat cyklu metylowania przedstawiono na rys. 3. Najbardziej godne uwagi są dwa bardzo ważne enzymy, reduktaza metylenotetrahydrofolianu [MTHFR] i syntaza metioninowa [MS]. Defekty MTHFR są powiązane z zespołem przewlekłego zmęczenia,^[36] z autyzmem^[37] jak również z innymi stanami chorobowymi. Te wady są głównym źródłem tzw. „pułapki folianowej”, ponieważ ważna grupa metylowa gromadzi się w niepotrzebnych ilościach jako metylenotetrahydrofolian [methylene-tetrahydrofolate], podczas gdy synteza metioniny nie może mieć miejsca, a więc również gromadzi się homocysteina.

Syntaza metioninowa jest również podatna w tym szlaku. Jest to kluczowa reakcja która przekształca homocysteinę w metioninę, po której metionina może dostarczyć swój ładunek grupy metylowej do wszelkiego rodzaju odbiorców. Ta grupa metylowa jest przenoszona z metylenotetrahydrofolianu do metioniny, ale co najważniejsze, niezbędny kofaktor do katalizowania reakcji stanowi witamina B12 (kobalamina). Kobalamina z kolei, zależy głównie od kobaltu mineralnego, a kobalt jest jednym z tych minerałów, które są chelatowne przez glifosat czyniąc go niedostępnym. Ponadto glifosat zakłóca syntezę pierścienia korynowego w kobalaminie, przy czym glicyna jest jednym z  ważnych substratów dla syntezy pirolu, a pirol tworzy rdzeń budowanego bloku korynowego.^[38] Po raz kolejny glifosat stając na drodze glicynie, może powodować problemy, w tym przypadku prowadząc do niedoboru witaminy B12.

[Kofaktory – związki chemiczne, które są potrzebne enzymom do katalizowania konkretnych reakcji chemicznych. – Wiki]

[Chelatacja – reakcja chemiczna tworzenia chelatu  – tj. kompleksowego związku chemicznego o cząsteczce złożonej z organicznej struktury pierścieniowej wielopodstawnego ligandu (pochodzącego z czynnika chelatującego)  związanego z nią kilkoma wiązaniami  i jonu centralnego – kationu metalu. Kation metalu jest jakby chwytany w kleszcze  (gr. chele – kleszcze) struktury pierścieniowej. – Wiki]

[Pierścień korynowy – złożona struktura pierścieniowa, związek heterocykliczny]

Badania pośmiertne przeprowadzone na mózgach ludzi którzy cierpieli na autyzm, schizofrenię oraz osób starszych wykazały niskie poziomy kobalaminy w mózgach u wszystkich tych grup.^[39] U osób autystycznych było to związane ze zmniejszoną aktywnością syntazy metioninowej i podwyższonym poziomem homocysteiny.

Suplementacja kwasem foliowym maskuje objawy, które lekarze byli przeszkoleni do wychwytywania przy niedoborze witaminy B12, znane także jako niedokrwistość złośliwa. W rezultacie lekarze nie dostrzegają przypadków poważnego niedoboru witaminy B12, które mogą prowadzić do znacznej utraty mieliny, mgły mózgowej, skrajnej niewydolności fizycznej i zmęczenia, wraz z bólem kręgosłupa wskutek zwyrodnienia rdzenia kręgowego jeśli ten niedobór trwa zbyt długo. Wszystkie te objawy wydają się być coraz bardziej powszechne w naszym społeczeństwie. Leki przeciwbólowe są wykupywane w ilościach większych niż kiedyś, a ludzie przedawkowują je w rekordowych ilościach.

[Mgła mózgowa – stan objawiający się problemami z pamięcią krótkotrwałą, koncentracją, jasnością myślenia, przypominania sobie odpowiednich słów, rozumienia tego co się słyszy i czyta.]

Suplementacja kwasem foliowym zdradliwie poprawia makrocytozę związaną z niedoborem witaminy B12, jak  zostało to objaśnione bardzo dobrze przez Sally Pacholok w jej znakomitej książce, Could It Be B12? [Czy może to być witamina B12?].^[40]

Ten pomysł jest poparty przynajmniej jednym opublikowanym badaniem.^[41] Skutkuje to opóźnionymi badaniami niedoboru witaminy B12 u osób w podeszłym wieku wykazującymi objawy demencji i zmęczenia powiązane z niedoborem witaminy B12. Tragicznym jest fakt, że suplementacja witaminą B12 może przywrócić pacjentom sprawność umysłową, ale lekarze nie mają świadomości, że istnieje taki problem. Ten efekt nie dotyczy zresztą tylko ludzi starszych. Nawet wśród osób poniżej 65 roku życia odsetek osób z niskim poziomem witaminy B12 bez makrocytozy znacznie wzrósł z 45% z okresu przed wzbogacaniem żywności do 85% w okresie od kiedy jest ona wzbogacana.^[41]

[Makrocytoza – stan kiedy średnia objętość czerwonych krwinek przekracza górną granicę normy.]

Witamina B12 występuje tylko w produktach pochodzenia zwierzęcego, więc osobom stosującym dietę wegańską trudno jest uzyskać jej odpowiednie ilości. Wiele leków włączając w to metforminę, statyny i środki przeciwrefluksowe zakłócają absorpcję witaminy B12 z jelit. Szacuje się, że aż 30% ludzi w USA cierpi z powodu niedoboru witaminy B12. Na szczęście jest inna droga od homocysteiny do metioniny gdzie betaina służy za źródło grup metylowych i nie zależy to ani od folianu ani witaminy B12. Jest prawdopodobnym, że dieta bogata w betainę może zmniejszać zapotrzebowanie na folian i witaminę B12.

Celiakia stała się epidemią w ostatnich latach, a nieleczeni na celiakię pacjenci często cierpią z powodu niedoboru zarówno folianu jak i witaminy B12 z powodu problemów z jej wchłanianiem.^[42] W poprzedniej pracy  wraz z Anthonym Samselsem zaproponowałam, że epidemia celiakii  może być następstwem zanieczyszczenia pszenicy glifosatem, gdyż glifosat jest coraz częściej stosowany jako środek osuszający [desykant] pszenice tuż przed żniwami.^[43]

[Celiakia, glutenozależna choroba trzewna, enteropatia z nadwrażliwości na gluten – Wiki]

Podtlenek azotu może powodować nieodwracalne utlenianie witaminy B12 do postaci nieaktywnej. Poziom takiej nieaktywnej formy witaminy B12 podczas testów może wydawać się odpowiedni, nawet gdy poziom użytecznej formy jest zbyt niski. Podtlenek azotu może powstawać w wyniku utleniania amoniaku, co będzie narastać jeśli syntetaza glutaminowa jest wadliwa. Syntetaza glutaminowa łączy amoniak z glutaminianem wytwarzając glutaminę. Proces ten zależy od manganu, metalu który chelatuje glifosat, czyniąc go niedostępnym.^[38]

Wreszcie może zaistnieć niedobór samej homocysteiny, prekursora metioniny. W rzeczywistości nie należy lekceważyć dolnej części wykresu na rysunku 3, który pokazuje inne sposoby wykorzystania homocysteiny. Siarczan, cysteina i tauryna są ważnymi biologicznie cząsteczkami, które pełnią wiele funkcji w ciele. Wszystkie te cząsteczki zawierają siarkę, minerał który jest zaniedbywany przez ekspertów ds. żywienia i cechujący się szerokim niedoborem wśród populacji.^[44] Niedobór siarki może być indukowany przez glifosat, gdyż wykazano iż zakłóca on wychwytywanie siarki przez rośliny. Zdolność do metylowania może być ograniczona po prostu dlatego, że homocysteina jest bardziej potrzebna jako prekursor dla tych innych biologicznie aktywnych cząsteczek.

Wniosek

Niedobór folianu, razem z niedoborem witaminy B12 są obecnie  szeroko rozpowszechnione w populacji Stanów Zjednoczonych pomimo faktu, że większości ludzi nie brakuje środków aby spożywać odpowiednie składniki odżywcze. Uważam, że problem wynika głównie z zakłóceń funkcjonowania bakterii jelitowych spowodowanego przewlekłą ekspozycją na niskie dawki glifosatu, opatentowanego środka przeciwbakteryjnego. Różne popularne medykamenty i terapie antybiotykami stanowią problem. W 1998 roku Stany Zjednoczone wdrożyły plan wzbogacenia produktów pszennych kwasem foliowym w nadziei na zmniejszenie częstości występowania rozszczepów kręgosłupa i wad cewy nerwowej. Niestety kwas foliowy jest tylko syntetyczną formą folianu, a przekształcanie go w tą formę aktywną jest kosztowne dla wątroby. Nieprzetworzony kwas foliowy gromadzący się we krwi może powodować nieprzewidziane problemy związane z mózgowym niedoborem folianu.

Suplementacja kwasem foliowym podczas wczesnej ciąży chroni przed rozszczepem kręgosłupa oraz pozwala także zmniejszyć ryzyko spontanicznego poronienia lub poważnej wady rozwojowej płodu powodującej wczesną śmierć po urodzeniu związaną z rozszczepem kręgosłupa, małogłowiem lub bezmózgowiem. Jednak ciągła suplementacja kwasem foliowym może spowodować nagromadzenie się niezmodyfikowanego kwasu foliowego we krwi płodowej, powodując mózgowy niedobór folianu u płodu podczas drugiej połowy ciąży. Spowoduje to zakłócenie szlaków metylacji w mózgu, a w konsekwencji może skutkować wodogłowiem i powiększeniem komór, a w ekstremalnych przypadkach egzencefalią (przepukliną mózgową). Upośledzone szlaki metylacji, powiększone komory i zaburzenia homestazy folianowej to wszystko są cechy autyzmu.

Najlepszym sposobem na utrzymanie odpowiedniej ilości folianu i kobalaminy  jest spożywanie diety ściśle organicznej, bogatej w świeże warzywa, owoce morza, jajka, wołowinę z krów karmionych trawą i wątrobę. Szczególnie bogatym źródłem folianu jest wątroba wołowa, szpinak, czarnooki groszek, szparagi, kapusta brukselka, awokado, brokuły, gorczyca, zielony groszek i fasola nerkowa.

Źódło: Folic Acid and Glyphosate

Zobacz na: Synergiczne, toksyczne działanie glifosatu i aluminium – Dr Stephanie Seneff
Glifosat w szczepionkach – Anthony Samsel
Leki i szczepionki w żywności GMO. Jadalne szczepionki…
Szkodliwość Randapu – fragmenty różnych publikacji na ten temat
Dlaczego trucie jest opłacalne – Uzasadnienie trucia przemysłowego – Jim West
Prawda o raku – epizod 1 – Prawdziwa historia chemioterapii & Farmaceutyczny monopol

Przypisy:

1. Greene ND, Copp AJ. Development of the vertebrate central nervous system: formation of the neural tube. Prenatal Diag 2009; 29: 303-311.
2. Smithells RW, Sheppard S, Schorah CJ. Vitamin deficiencies and neural tube defects. Arch Dis Child. 1976;51(12):944-50.
3. Rossi M, Amaretti A, Raimondi S. Nutrients 2011;3:118-134.
4. Krüger M, Shehata AA, Schrdl W, Rodloff A. Glyphosate suppresses the antagonistic effect of Enterococcus spp. on Clostridium botulinum. Anaerobe 2013;20:74078.
5. James SJ, Cutler P, Melnyk S, Jernigan S, Janak L, Gaylor DW, Neubrander JA. Metabolic biomarkers of increased oxidative stress and impaired methylation capacity in children with autism. Am J Clin Nutr 2004;80(6):1611-7.
6. MRC Vitamin Research Group. Prevention of neural tube defects: Results of the Medical Research Council Study. Lancet 1991;338:131-137.
7. Patanwala I, King MJ, Barrett DA, Rose J, Jackson R, Hudson M, Philo M, Dainty JR, Wright AJA, Finglas PM, Jones DE. Folic acid handling by the human gut: implications for food fortification and supplementation. Am J Clin Nutr 2014;100(2):593-599.
8. Samsel A, Seneff S. Glyphosate’s suppression of cytochrome P450 enzymes and amino acid biosynthesis by the gut microbiome: Pathways to modern diseases. Entropy 2013; 15:1416-1463.
9. Choi SW, Mason JB. Folate and carcinogenesis: An integrated scheme. The Journal of Nutrition 2000;130:129-132.
10. Kim YI. Folate and carcinogenesis: Evidence, mechanisms, and implications. J Nutr Biochem 1999;10: 66-88.
11. McCullough ML, Giovannucci EL. Diet and cancer prevention. Oncogene 2004;23:6349-64.
12. Mason JB, Dickstein A, Jacques PF, Haggarty P, Selhub J, Dallal G, Rosenberg IH. A temporal association between folic acid fortification and an increase in colorectal cancer rates may be illuminating important biological principles: a hypothesis. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev 2007;16(7):1325-9.
13. Troen AM, Mitchell B, Sorensen B, et al. Unmetabolized folic acid in plasma is associated with reduced natural killer cell cytotoxicity among postmenopausal women. J Nutr 2006;136:189-94.
14. Dixon KH, Trepel JB, Eng SC, Cowan KH. Folate transport and the modulation of antifolate sensitivity in a methotrexate-resistant human breast cancer cell line. Cancer Commun 1991;3(12):357-65.
15. Fleming GF, Schilsky RL. Antifolates: the next generation. Semin Oncol 1992;19:707-719.
16. Takimoto CH. New Antifolates: Pharmacology and Clinical Applications. The Oncologist 1996; 1(1 & 2):68-81.
17. Wang ES, O’Connor O, She Y, Zelenetz AD, Sirotnak FM, Moore MA. Activity of a novel anti-folate (PDX, 10-propargyl 10-deazaaminopterin) against human lymphoma is superior to methotrexate and correlates with tumor RFC-1 gene expression. Leuk Lymphoma 2003;44(6):1027-35.
18. Cole BF, Baron JA, Sandler RS, Haile RW, Ahnen DJ, Bresalier RS, McKeown-Eyssen G, Summers RW et al. Folic acid for the prevention of colorectal adenomas: A randomized clinical trial. JAMA 2007;297(21):2351-2359.
19. Sweeney MR, McPartlin J, Weir DG, Leslie D, Scott JM: Post-prandial serum folic acid response to multiple doses of folic acid in fortified bread. British Journal of Nutrition 2006; 94:1-8.
20. Manshadi SD, Ishiguro L, Sohn K-J, Medline A, Renlund R, Croxford R, Kim Y-I. Folic Acid supplementation promotes mammary tumor progression in a rat model. PLoS ONE 2014; 9(1): e84635.
21. Benítez-Leite S, Macchi ML, Acosta M. Malformaciones congénitas asociadas a agrotóxicos [Congenital malformations associated with toxic agricultural chemicals] Archivos de Pediatría del Uruguay 2009;80:237-247.
22. Person A, Spitters C, Patrick G, Wasserman C, Kelen PV, VanEenwyk J, Gilboa S, Kucik J, Sorenson R, Ailes E, Stahre M. Notes from the Field: Investigation of a Cluster of Neural Tube Defects Central Washington, 2010-2013. Morbidity and Mortality Weekly Report (MMWR) 2013;62(35):728-728.
23. Campana H, Pawluk MS, Lopez Camelo JS. [Births prevalence of 27 selected congenital anomalies in 7 geographic regions of Argentina]. Arch Argent Pediatr 108(5) 2010: 409-17.
24. BBC News. Zika virus triggers pregnancy delay calls. Jan. 23, 2016. http://www.bbc.com/news/world-latin-america-35388842. [Last accessed January 23, 2016].
25. Paganelli A, Gnazzo V, Acosta H, López S, Carrasco AE. Glyphosate-based herbicides produce teratogenic effects on vertebrates by impairing retinoic acid signaling. Chem Res Toxicol 2010;23(10):1586-1595.
26. Pai YJ, Leung KY, Savery D, Hutchin T, Prunty H, Heales S, Brosnan ME, Brosnan JT, Copp AJ, Greene ND. Glycine decarboxylase deficiency causes neural tube defects and features of non-ketotic hyperglycinemia in mice. Nat Commun 2015;6:6388.
27. Narisawa A, Komatsuzaki S, Kikuchi A, Niihori T, Aoki Y, Fujiwara K, Tanemura M, Hata A, Suzuki Y, Relton CL, Grinham J, Leung K-Y, Partridge D, Robinson A, Stone V. Gustavsson P, Stanier P, Copp AJ, Greene NDE, Tominaga T, Matsubara Y, Kure S. Mutations in genes encoding the glycine cleavage system predispose to neural tube defects in mice and humans. Human Molecular Genetics 2012;21(7):1496-1503.
28. Gilmore JH, Smith LC, Wolfe HM, Hertzberg BS, Smith JK, Chescheir NC, Evans DD, Kang C, Hamer RM, Lin W, Gerig G. Prenatal mild ventriculomegaly predicts abnormal development of the neonatal brain. Biol Psychiatry 2008;64(12):1069-76.
29. Kume A, Koyata H, Sakakibara T, Ishiguro Y, Kure S, Hiraga K. The Glycine Cleavage System: Molecular cloning of the chicken and the deduced protein structures. JBC 1991; 266(5):3323-3329.
30. Burren KA, Savery D, Massa V, Kok RM, Scott JM, Blom HJ, Copp AJ, Greene ND. Gene-environment interactions in the causation of neural tube defects: folate deficiency increases susceptibility conferred by loss of Pax3 function. Hum Mol Genet 2008;17:3675- 3685.
31. Burren KA, Scott JM, Copp A J, Greene ND. The genetic background of the curly tail strain confers susceptibility to folate-deficiency-induced exencephaly. Birth Defects Res. A Clin Mol Teratol 2010; 88:76-83.
32. Ramaekers VT, Blau N. Cerebral folate deficiency. Dev Med Child Neurol 2004;46(12):843-51.
33. Ramaekers, V, Blau N, Sequeira JM, Massogne M-C, Quadros EV. Folate receptor autoimmunity and cerebral folate deficiency in low-functioning autism with neurological deficits. Neuropediatrics 2007: 38(6): 276-281.
34. Rothenberg SP, da Costa MP, Sequeira JM, Cracco J, Roberts JL, Weedon J, Quadros EV. Autoantibodies against folate receptors in women with a pregnancy complicated by a neural-tube defect. N Engl J Med 2004;350(2):134-42.
35. Refsum H. Folate, vitamin B12 and homocysteine in relation to birth defects and pregnancy outcome. British Journal of Nutrition 2001; 85(Suppl. 2): S109-S113.
36. Craig C, The Folic Acid Controversy, MTHFR and Chronic Fatigue Syndrome. Aug 12, 2014. http://www.cortjohnson.org/blog/2014/08/12/folic-acid-controversy-mthfr-chronic-fatigue-syndrome/ [last accessed January 28, 2016].
37. Boris M, Goldblatt A, Galanko J, James SJ. Association of MTHFR gene variants with autism. Journal of American Physicians and Surgeons 2004;9(4):106-108.
38. Samsel A, Seneff S. Glyphosate, pathways to modern diseases III: Manganese neurological diseases, and associated pathologies. Surgical Neurology International 2015; 6:45.
39. Zhang Y, Hodgson NW, Trivedi MS, Abdolmaleky HM, Fournier M, Cuenod M, Do KQ, Deth RC. Decreased brain levels of vitamin B12 in aging, autism and schizophrenia. PLoS One. 2016;11(1):e0146797.
40. Pacholak SM, Stuart JJ. Could It Be B12?: An Epidemic of Misdiagnoses. Paperback. January 26, 2011. Quill Driver Books, Fresno CA, USA.
41. Wyckoff KF, Ganji V. Proportion of individuals with low serum vitamin B12 concentrations without macrocytosis is higher in the post-folic acid fortification period than in the pre-folic acid fortification period. Am J Clin Nutr 2007;86:118792.
42. Dahele A, Ghosh S. Vitamin B12 deficiency in untreated celiac disease. Am J Gastroenterol 2001;96(3):745-50.
43. Samsel A, Seneff S. Glyphosate, pathways to modern diseases II: Celiac Sprue and gluten intolerance. Interdiscip Toxicol 2013; 6(4): 159-184.
44. Seneff S. Sulfur deficiency: A possible contributing factor in obesity, heart disease, Alzheimer’s and chronic fatigue. July 2, 2011. http://www.westonaprice.org/health-topics/abcs-of-nutrition/sulfur-deficiency/#sthash.vfZTfcHC.dpuf [last accessed Jan 29, 2016]. Kwas foliowy i glifosat – synergiczna toksyczność