Co zrobiła Fundacja Gatesa na rzecz zdrowia na świecie?
Źródło: Lancet. 2009 May 9;373(9675):1577
Odpowiedź na to pytanie brzmi: to świetna oferta, ale…
Ogromny zastrzyk do globalnego finansowania opieki zdrowotnej, który Fundacja Billa i Melindy Gatesów dokonała od momentu jej powstania w 1994 roku jest zadziwiający. Obecne wydatki Fundacji w wysokości około 3 miliardów dolarów rocznie pokazały światu, że trzeba zacząć myśleć poważnie i bardziej ambitnie o tym, co trzeba zrobić w celu ratowania życia osobom o niskich dochodach.
Co zrobiła Fundacja Gatesa na rzecz zdrowia na świecie?
Fundacja Gatesa dodała dynamizmu, wiarygodności i atrakcyjności do szeroko rozumianego globalnego zdrowia. W szczególności Fundacja zainaugurowała nową, ważną erę naukowego zaangażowania w globalne problemy zdrowotne. Inne , bardziej ugruntowane organizacje –takie jak na przykład Amerykański Narodowy Instytut Zdrowia-traktują obecnie swoje międzynarodowe obowiązki zdrowotne o wiele poważniej ,dzięki energicznej pomocy Fundacji. Być może jeszcze ważniejsze jest świeże i głębokie polityczne zaangażowanie na rzecz zdrowia, które wspiera Fundacja.
Fundacja może pochwalić się kilkoma dużymi sukcesami. Globalny Sojusz na rzecz Szczepionek i Szczepień (Global Alliance for Vaccines and Immunization – GAVI), który otrzymał w 1999 roku od Fundacji Gatesów darowiznę w wysokości 750 milionów dolarów, był jak dotąd jej najważniejszym wkładem w zdrowie na świecie. Do tego dodalibyśmy inwestycję w Instytut Metryk i Oceny Zdrowia w Seattle. Instytut w krótkim okresie czasu wywarł duży wpływ na politykę międzynarodową i sposób myślenia, działając jako cenny niezależny monitor naukowy globalnych programów w dziedzinie zdrowia .
Działania Fundacji Gatesów nigdy nie były poddane dokładnej kontroli zewnętrznej. W ubiegłym roku Devi Sridhar i Rajaie Batniji poinformowali, że Fundacja przekazała większość swoich dotacji organizacjom w krajach o wysokich dochodach. Finansowanie było mocno stronnicze w kierunku malarii i HIV/AIDS. Stosunkowo niewielkie nakłady zostały przekazane na działania związane z gruźlicą, zdrowiem matki i dziecka oraz zdrowym odżywianiem. Choroby przewlekłe zostały całkowicie pominięte.
W dniu dzisiejszym The Lancet, David McCoy i jego współpracownicy rozszerzają te ustalenia. Oceniają granty przyznane przez Fundację Gatesów w latach 1998–2007. Ich analiza pokazuje jeszcze dobitniej, że dotacje przyznane przez Fundację nie odzwierciedlają ogromu problemów zdrowotnych obciążających ludzi żyjących w skrajnych ubóstwie. W towarzyszącym komentarzu Roberta Black’a i współpracowników omawiają oni alarmująco słabą korelację między finansowaniem Fundacji a priorytetami chorób dziecięcych. Obawy przekazywane nam przez wielu naukowców, którzy od dawna pracują w niskobudżetowych placówkach, polegają na tym, że ważne programy zdrowotne są wypaczane przez duże granty Fundacji Gatesów. Na przykład skupienie się na malarii na terenach, w których inne choroby powodują więcej szkód dla ludzi. Tworzy to szkodliwe przewrotne zachęty dla polityków, decydentów i pracowników służby zdrowia. W niektórych krajach cenne zasoby Fundacji są marnowane i przekierowywane od pilniejszych potrzeb.
Poważny niepokój budzi także przejrzystość działania Fundacji. Jakie są przyszłe plany Fundacji? Trudno odpowiedzieć na to pytanie z dużą dozą pewności. Pierwszą naczelną zasadą Fundacji jest to, że „kierowana jest interesami i pasjami rodziny Gates”. Coroczny list od Billa Gatesa podsumowuje te pasje, odnosząc się do artykułów z gazet, książek i przypadkowych wydarzeń, które ukształtowały strategię Fundacji. Czy dla tak dużego i wpływowego inwestora w globalne zdrowie, taki kapryśny sposób zarządzania jest wystarczająco dobry? Za czyją radą Fundacja opracowała swoją strategię?
Niestety, Fundacja zyskała reputację, nie zawsze słuchającej swoich sprzymierzeńców. Chociaż [oficjalnie] napędzana jest przekonaniem, że „każde życie ma taką samą wartość”, to wydaje się, że Fundacja nie wierzy w to, że każdy głos ma taką samą wartość, zwłaszcza głosy tych, którym ponoć najbardziej chce pomagać.
Mamy pięć propozycji dla Fundacji Gatesa.
Po pierwsze, poprawcie sposób zarządzania fundacją. Zaangażujcie w widzialny sposób różnych liderów z doświadczeniem w zakresie globalnego zdrowia w swoje strategiczne i operacyjne zarządzanie.
Po drugie, bądźcie bardziej przejrzyści i odpowiedzialni podczas podejmowania decyzji. Wyjaśnijcie swoją strategię otwarcie i zmieniajcie ją w świetle porad i dowodów.
Po trzecie, opracujcie plan przyznawania dotacji, który dokładniej odzwierciedla globalne obciążenie chorobami, dostosowując się bardziej do potrzeb osób najbardziej cierpiących.
Po czwarte, zróbcie więcej, aby zainwestować w systemy opieki zdrowotnej i potencjał badawczy w krajach o niskich dochodach, pozostawiając trwały ślad swojego zaangażowania.
Na koniec słuchajcie i bądźcie przygotowani do współpracy z ludźmi Wam sprzyjającymi. Czasopismo Lancet żałuje, że Fundacja odrzuciła nasze zaproszenie do odpowiedzi na artykuł McCoya i współpracowników oraz do przedstawienia swojej wizji ich roli w globalnym zdrowiu.
Fundacja Gatesa mówi, że jest „otwarta na zmianę” swoich zasad, w miarę jak rośnie i zdobywa doświadczenie. Właśnie teraz jest punkt zwrotny. W historii Fundacji, to moment, w którym konieczna jest zmiana.
Zobacz na: Niedożywienie jest przyczyną ponad połowy wszystkich zgonów dzieci
Karmienie piersią: Podstawowa i najlepsza „naturalna szczepionka” – Action Against Hunger
Program grantowy Fundacji Billa i Melindy Gatesów na rzecz zdrowia globalnego – Dr David McCoy i inni
“Fundacja Billa i Melindy Gatesów ma duży wkład w globalne zdrowie; wpływ tej fundacji na międzynarodową politykę zdrowotną oraz opracowywanie globalnych programów i inicjatyw zdrowotnych jest ogromny. Chociaż wkład fundacji w globalne zdrowie ogólnie cieszy się uznaniem, dość niewiele wiadomo na temat jej programu przyznawania dotacji. Podjęliśmy analizę 1094 globalnych dotacji zdrowotnych przyznanych między styczniem 1998 roku, a grudniem 2007 roku.
Stwierdziliśmy, że łączna wartość tych dotacji wyniosła 8.95 mld dolarów, z czego 5.82 mld dolarów (65%) podzielono tylko na 20 organizacji. Niemniej jednak wiele różnych globalnych organizacji zdrowotnych, takich jak WHO, Globalny Sojusz na rzecz Szczepionek i Szczepień [GAVI], Bank Światowy, Światowy Fundusz Walki z AIDS, Gruźlicą i Malarią, znane uniwersytety i organizacje pozarządowe otrzymało dotacje.
3.62 mld dolarów (40% wszystkich środków) przekazano organizacjom ponadnarodowym. Z pozostałej kwoty, 82% trafiło do odbiorców z siedzibą w USA. Nieco ponad jedna trzecia (3,27 mld USD) została przeznaczona na badania i rozwój (głównie na szczepionki i środki bakteriobójcze) lub na podstawowe badania naukowe.
Odkrycia w tym raporcie rodzą kilka pytań na temat globalnego programu przyznawania dotacji zdrowotnych przez fundację, które wymagają dalszych badań i oceny.” – Lancet. 2009 May 9;373(9675):1645-53; The Bill & Melinda Gates Foundation’s grant-making programme for global health https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19427959/