Teoria poliwagalna opracowana przez dr Stephena Porgesa – Matthias Schwenteck

Teoria poliwagalna dr Stephena Porgesa – Matthias Schwenteck

 

Witajcie. Nazywam się Matthias Schwenteck. W ciągu najbliższych kilku minut zapoznam was z teorią poliwagalną opracowaną przez dr. Stephena Porgesa.

 

Teoria poliwagalna dr Stephena Porgesa

Oto rysunek przedstawiający trójjedyny autonomiczny układ nerwowy. Ma on strukturę hierarchiczną. Jest to układ regulacji w dół (od góry do dołu) oparty na reakcjach na  bezpieczeństwo i niebezpieczeństwo.

Najczęściej działamy w oparciu o system społecznego zaangażowania, który znajduje się na górze. System społecznego zaangażowania odpowiada za kontrolę oddechu, tętna, mimiki twarzy oraz głosu. W tym systemie zstępującym można wyróżnić dwie główne funkcje. Jedna z nich uaktywnia się w warunkach stresu, kiedy nie czujemy się bezpiecznie, druga zaś w normalnych okolicznościach, kiedy mamy poczucie bezpieczeństwa. Bezpieczeństwo jest tutaj pojęciem względnym. To, co bezpieczne dla jednego człowieka może być zabójcze dla drugiego i vice-versa w zależności od indywidualnych doświadczeń.

Układ nerwowy wykorzystuje właściwość znaną jako neurocepcja, aby wykrywać niebezpieczeństwo i przystosowywać się do otoczenia. Jeśli nasza neurocepcja sygnalizuje potencjalne zagrożenie, pierwszą reakcją jest działanie w ramach systemu społecznego zaangażowania oraz komunikowanie się.

Jeżeli komunikacja nie przywróci poczucia bezpieczeństwa, aktywuje się kolejny poziom, jakim jest sympatyczny układ nerwowy, czyli reakcja „uciekaj”. Jest to sygnał nakazujący nam wydostanie się z sytuacji, wyjście z niej lub ucieczkę. Jeśli ta opcja nie jest możliwa, reakcja „walcz” bierze górę, aby nas chronić lub zwalczyć zagrożenie. Sympatyczny układ nerwowy wykorzystuje wszystkie właściwości ruchu fizycznego tułowia i kończyn.

Jeżeli dzięki temu nie powraca poczucie bezpieczeństwa lub jeśli zagrożenie narasta bądź sytuacja zaczyna zagrażać życiu, układ nerwowy wykrywa niebezpieczeństwo dla życia i aktywuje się parasympatyczny układ nerwowy posługujący się znieruchomieniem. Automatycznie dochodzi do głosu reakcja zamrożenia. Obejmuje ona dysocjację, omdlenie i szok. W innej stresującej i niebezpiecznej sytuacji między systemem społecznego zaangażowania a pobudzeniem sympatycznego układu nerwowego przejawiane są zachowania ochronne i obronne, takie jak negocjacja, uspokojenie, wyłączenie układu przywspółczulnego, zaprzeczenie, kłamstwo, manipulacja, kontrola oraz bierna agresja.

Ważne, by zwrócić uwagę, że wszystkie te stany są dobrze funkcjonującymi mechanizmami przetrwania, które działają mimowolnie, aby przywrócić nam poczucie bezpieczeństwa i nie dopuścić do tego, byśmy odczuwali ból w obliczu śmierci. Jednak w normalnych okolicznościach, gdy czujemy się bezpiecznie, nasz układ nerwowy funkcjonuje poprzez komunikację interpersonalną wykorzystując elementy takie jak rozmowa twarzą w twarz, kontakt wzrokowy i kojący lub melodyjny głos.

Kiedy jesteśmy bezpieczni i odczuwamy więź z innymi, możemy zaangażować się w czynności takie jak praca, sport, taniec, joga, seks bądź sztuka. To tu możliwa jest przyjemność i więź fizyczna. Owo bezpieczne miejsce podczas pobudzenia sympatycznego układu nerwowego nosi nazwę mobilizacji. Gdy się zmęczymy, organizm może znaleźć się w miejscu zastygnięcia w bezruchu, w którym doświadczamy odpoczynku i regeneracji. Jest to obszar głębokiej relaksacji i ekstatycznych faz, jakie dają nam medytacja, aktywność seksualna oraz sen.

Dzięki parasympatycznemu układowi nerwowemu nasz organizm może odpocząć w najdoskonalszy sposób. W zależności od sytuacji i środowiska, układ nerwowy może się zmienić i przejść z jednego stanu w drugi, co obrazują strzałki. To tutaj rozmaite rodzaje terapii i metody leczenia mogą pomóc odbudować powiązanie między organizmem a umysłem i zapewnić zdrowie, regenerację oraz zdrowe relacje z samym sobą i innymi ludźmi.

Ostatnią, choć nie najmniej istotną kwestią jest to, że koncentruję się na bezpiecznej stronie układu nerwowego między systemem społecznego zaangażowania a mobilizacją. Jest to stan hybrydowy, gdzie dostępne są elementy zabawy, zmysłowości i seksualności.

 

To jedyna część układu nerwowego, w której te stany są możliwe. Tutaj wpasowuje się koło zgody wg. Betty Martin, stanowiące sposób osiągania jasnych, werbalnych porozumień, które zapewniają poczucie bezpieczeństwa i więzi. Chodzi tu zwłaszcza o fizyczne działanie i wyraźną dynamikę między dawaniem a braniem.

Zobacz na: Czy jesteś krzywy? Niesymetryczne twarze po szczepieniach – Forrest Maready

Teoria poliwagalna: trzy obwody neuronalne regulujące nasze zachowania reaktywne

 

Teoria poliwagalna dr Stephena Porgesa – napisy PL

 

Teoria Poliwagalna – wywiad Stephen Porges  – w jaki sposób nasze ciało podejmuje decyzje