Oddychanie endogenne w terapii i profilaktyce

Zoptymalizowany trening w warunkach hiperkapnijnych / hipoksyjnych przywraca równowagę oddychania

Najbardziej fundamentalną czynnością życiową, często stawianą na równi z istotą samego życia, jest oddychanie. Stąd właściwie trudno zrozumieć, dlaczego oddychaniu poświęca się stosunkowo niewiele uwagi, i to również w medycynie ukierunkowanej holistycznie. Tymczasem zwłaszcza wyniki badań prof. dr. n. med. Konstantina Butejki z Rosji pokazują, jak perspektywiczne i radykalne sukcesy terapeutyczne może przynosić praca nad oddychaniem, a przy tym dowodzą, że chorobotwórcze zmiany wzorca oddechowego mają swój udział w powstawaniu wielu chorób i schorzeń pochodzenia cywilizacyjnego. Zmiany te, wywoływane i kształtowane przez czynniki cywilizacyjne oraz stresopochodne, rozprzestrzeniły się do tego stopnia, że nie są już postrzegane jako oznaki choroby, lecz… normalność.

Oddychanie endogenne

W oparciu o wyniki prac profesora Butejki, rosyjski biochemik prof. Władimir Frołow opracował rozszerzoną i usystematyzowaną metodę trenowania oddechu za pomocą prostego aparatu (tzw. trenażera oddechu), która ułatwia trenującym wyuczenie prawidłowego wzorca oddechowego. Aktualnie aparat ten w Rosji stosują z powodzeniem już ok. trzy miliony pacjentów. Trenażer oddechu Frołowa wyróżnia spośród innych to, że trenujący oddycha przez niego z oporowaniem terapeutycznym płynnie regulowanym poprzez dolanie do aparatu odpowiedniej ilości wody i w efekcie pozwala trenować mięśnie brzucha. Oprócz tego na początku każdego wdechu trenujący pobiera do płuc znajdujące się w aparacie powietrze z poprzednich wydechów, mające podwyższoną w sposób naturalny zawartość CO2. Metoda treningu oddechu wg Frołowa dzięki dopracowaniu i “czynnikowi dobrego samopoczucia” (niezbędny dla powodzenia treningów wydłużonych), a także dzięki odpowiednio dobranemu podkładowi muzycznemu (usunięcie konieczności patrzenia na sekundnik i liczenia czasu) przeobraża się w spełniającą wszystkie odnośne założenia holistyczną medytację oddechową.
W przypadku treningów domowych wejście zdrowego wzorca oddechowego w nawyk i codzienność trenującego wymaga trenowania po 5–25 min dziennie przez okres od sześciu do dwunastu miesięcy. Doświadczenie pokazało, że celowym i niezbędnym jest – zwłaszcza dla trenujących ze schorzeniami – dopasowanie przez doświadczonego terapeutę ww. warunków standardowych do wydolności psycho-fizycznej pacjenta oraz okresowe (np. co kilka miesięcy) kontrolowanie ich odpowiedniości.

Dlaczego trenowanie oddechu jest w zasadzie niezbędne dla każdego ?

Przypatrzmy się zdrowemu niemowlęciu, zaobserwujmy jego głębokie i nieśpieszne oddychanie przeponowe — a przecież już u dzieci w wieku szkolnym przekształciło się ono w płaskie oddychanie piersią. Co jest przyczyną tej zmiany?

Już od dzieciństwa wystawieni jesteśmy na działanie różnorodnych czynników stresujących. Stres jest reakcją, która ma przygotować organizm atakowany do podjęcia walki lub ucieczki. Dla oddychania oznacza to przygotowanie organizmu na zwiększone zużycie tlenu w mięśniach poprzez przesunięcie stosunku CO2/O2 we krwi na korzyść O2. Ponieważ jednak oczekiwana praca mięśni nie następuje, a bodźce stresujące dalej powtarzają się, ośrodek oddechowy w mózgu przyzwyczaja się do tej nierównowagi i w efekcie stan wyjątkowy przekształca się w stan trwały. Występujące wówczas we krwi, podwyższone stężenie tlenu i zbyt niskie stężenie dwutlenku węgla stają się wartością regularną dla organizmu, i w konsekwencji już bardzo małe przyrosty stężenia CO2 (wzgl. spadki stężenia O2) wywołują wzrost częstości oddechowej ustroju. A przecież oprócz tego uczymy się w młodości, że intensywne oddychanie jest dobre i to wtedy, gdy przejawia się wznoszeniem i opadaniem klatki piersiowej, zamiast brzucha. Tak więc codzienny stres prowadzi do codziennej, niepożądanej hiperwentylacji, która ostatecznie ustala się jako stan normalny.

Z uwagi na stosunkowo słabą znajomość problemu – również w świecie lekarskim – przedstawię krótki przegląd oddziaływania treningów hiperkapnijnych na organizm oraz opiszę funkcję pełnioną przez CO2, który od dawna postrzegany jest jedynie jako niepożądany, odpadowy produkt przemiany materii:

CO2 wiąże we krwi i organizmie minerały alkaliczne takie, jak: sód, potas, wapń, magnez. Obniżenie zawartości CO2 powoduje, że pierwiastki te przestają być wiązane i są wydalane z moczem. Skutkiem jest niedobór minerałów.
CO2 powoduje rozszerzenie tętniczek, a niedobory CO2 — ich zwężenie. W ten sposób bezpośrednim następstwem złego oddychania może być podwyższenie ciśnienia krwi, wynikłe ze zmniejszonych prześwitów tętniczek.
Wysokie ciśnienie krwi powstałe wskutek zwężenia się tętniczek powoduje otwarcie połączeń tętniczo-żylnych (tj. obejście naczyń włosowatych), w wyniku czego do włośniczek dociera mniej krwi i pogarsza się odżywianie oraz oczyszczanie komórek organizmu.
CO2 powoduje zagęszczenie sieci naczyń włosowatych w organizmie, co w efekcie poprawia odżywianie i oczyszczanie komórek. Włośniczki dotychczas zamknięte otwierają się i powstają nowe.
Optymalne stężenie CO2 poprawia oddawanie tlenu do tkanek. Zgodnie z tzw. efektem Bohra – zwanego tak dla upamiętnienia duńskiego fizjologa Christiana Bohra – tlen oddziela się tym łatwiej od hemoglobiny, im bardziej zakwaszona jest krew, to znaczy — im więcej jest w niej CO2.

Oddziaływanie treningu hipoksyjnego jest znane szerzej. Już choćby pod nazwą treningów wysokogórskich każdy sportowiec zawodowy zna wzmacniające wytrzymałość i zdrowie oddziaływanie utajonego, stałego niedoboru tlenu w treningu hipoksyjnym.

Utajony, stały niedobór tlenu prowadzi do poprawy wykorzystania tlenu w każdej komórce ustroju i wraz z tym pozwala uzyskać optymalne spalanie. Zwiększają się rezerwy fizjologiczne poprzez ekspozycję ustroju na utajony, stały niedobór tlenu wzmacnia funkcjonowanie narządów, w tym zwłaszcza: mózgu, płuc, serca, przewodu pokarmowego, narządów płciowych, a także systemu nerwowego. Dzięki utajonemu, stałemu niedoborowi tlenu powraca do normy przemiana materii, podnosi się odporność i wzmacnia się system immunologiczny organizmu.

Technika prowadzenia treningów

Ćwiczenie oddychania za pomocą trenażera oddechu metodą Frołowa jest łatwe zarówno dla zupełnie początkujących, jak i dla dzieci od szóstego roku życia.
Pacjent — odpowiednio wprowadzony i poinstruowany przez terapeutę — rozpoczyna trening od ćwiczeń codziennych 5- do 25-minutowych (zależnie od wydolności) z poziomem oporowania oddechu dobranym odpowiednio do niego i początkową częstością oddechu wynoszącą zazwyczaj 2:6, tj. 2 sekundy na wdech, 6 sekund na wydech. Pacjent może regulować częstość oddechu stosowanego w swoich treningach domowych zgodnie z zaleceniami swojego terapeuty i stosownie do swojej wydolności. Przyjęło się także jako skuteczne trenowanie pacjentów w grupach wykazujących zbliżone możliwości/wydolność, gdyż grupowość sprzyja regularności odbywania się treningów.
Dla sukcesu istotne jest przede wszystkim ćwiczenie w sposób nieprzerwany, najlepiej codziennie, ażeby ostatecznie osiągnąć cel, to jest “przeprogramowanie” mózgowego ośrodka oddechowego na nową wartość stosunku CO2 / O2 jako wartość regularną.

Co można osiągnąć?

Regularne ćwiczenie oddechu prowadzi do zmian fizjologicznych w organizmie. Rosyjscy naukowcy oraz fizjolog dr Siergiej Zinatulin uzyskują w swoich badaniach systematycznie następujące wyniki, potwierdzone również w grupach treningowych z Niemiec:

*Wartość potencjału energetycznego wzrasta we wszystkich komórkach ustroju.
*We wszystkich komórkach ustroju i narządach wewnętrznych wzrastają zdolności regeneracyjne.
*Zwiększa się wydolność płuc, serca, układu trawiennego.
*Aktywizuje się układ odpornościowy.
*Spada liczba wolnych rodników.
*Dochodzi do znormalizowania biochemicznych procesów syntezy i rozpadu w przemianie materii.
*Zwapnienia naczyń krwionośnych ulegają rozpuszczeniu.
*Znacznie obniża się poziom cholesterolu.

Działanie bezpośrednie treningów jest widoczne zwłaszcza w takich schorzeniach dróg oddechowych jak:

*astma oskrzelowa,
*przewlekłe zapalenie oskrzeli,
*dusznica bolesna,
*oddech dychawiczny i inne dolegliwości oddechowe.

Pozytywne skutki treningów oddechowych ujawniają się pośrednio zwłaszcza w następujących chorobach i dolegliwościach:

*nadciśnienie tętnicze,
*osłabienie układu odpornościowego i alergie,
*reumatyzm,
*choroba zwyrodnieniowa stawów,
*migreny,
*zaburzenia trawienne,
*bóle stawów i pleców,
*choroby prostaty,
*cukrzyca,
*chroniczne zmęczenie, bezsenność, depresja.

Ćwiczenie oddechu na trenażerze Frołowa jest właściwe także dla: sportowców, śpiewaków, muzyków grających na instrumentach dętych. Oczywiście również każdy zdrowy człowiek trenujący w ten sposób odniesie korzyść w postaci wyrównania czynności oddechowej, dzięki czemu treningi metodą Frołowa można postrzegać jako istotny środek profilaktyczny w ochronie zdrowia.

Autor: inż. Dietmar Ferger

Źródło: frolov.pl
http://frolov.pl/allegro/trenazer.pdf

Zobacz na: Covid-19 nie prowadzi do „typowego” zespołu ostrej niewydolności oddechowej – dr Cameron Kyle-Sidell